Ege Üniversitesi (EÜ) Unsur Bağımlılığı, Toksikoloji ve İlaç Bilimleri Enstitüsü (BATI) Unsur Bağımlılığı Anabilim Kolu tarafından “Gündem: Bağımlılık- Gençlik ve Tütün Kullanımı” bahisli söyleşi düzenlendi. Çevrimiçi olarak düzenlenen aktifliğin moderatörlüğünü Enstitü Müdürü ve Anabilim Kolu Lideri Doç. Dr. Görkem Yararbaş üstlendi. Programa, Unsur Bağımlılığı Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Umut Kırlı, Öğr. Gör. İnci Derya Yücel ve Arş. Gör. Dr. Demet Havaçeliği Atlam konuşmacı olarak katıldı.
Etkinliğin açılışında konuşan Doç. Dr. Görkem Yararbaş, “Dünya Tütünsüz gününde bu türlü bir aktiflik yapmış olmak, tütün kullanımının ziyanlarını daha âlâ topluma aktarmak ve kullanımına son vermek isteyen şahısları motive etmek ismine bu aktifliği manalı buluyorum. Erişkinlik sorunu üzere gördüğümüz tütün eserleri kullanımı gençlik ve hatta ergenlik periyoduna kadar uzanan bir sorun. Yapılan araştırmalardan tütün eserleri kullananların yarıdan fazlasının gençlik ve ergenlik devrinde kullandığını görüyoruz. Yani toplumda her üç bireyinden birisi tütün eserleri kullanıyor” dedi
“Yetişkinlerde 19.2 milyon kişi tütün eseri kullanıyor”
Türkiye’de tütün eserlerinin kullanım oranları hakkında bilgi veren Öğr. Gör. İnci Derya Yücel, “Küresel Yetişkin Tütün Araştırması; Türkiye 2016’ verilerine nazaran hala tütün eseri kullananlar toplumda nüfusun yüzde 31, 6’sını oluşturuyor. Bu da yetişkinlerde 19.2 milyon şahsa tekabül ediyor. Genç yaş periyoduna indiğimizde ise 15-34 yaş ortasındaki tütün kullanıcılarının yüzde 15’i de her gün kullanıma 15 yaş altında başlamış olduğunu söz ediyor. Bunlar çok önemli sayılar ”diye konuştu. Gençleri tütün kullanımına iten faktörler hakkında da konuşan Öğr. Gör. Yücel, “Gençler kendi periyoduna has motivasyon ve beklentiler içinde hareket ediyor. Bu toplumsal öğrenme de daha etkin oluyor. Örneğin kendinden bir yaş büyük birinin bile sigara kullanması o genç için bir rol model oluşturuyor. Bunun ona itibar getireceğini düşünüyor” dedi.
“Ebeveynler rol model alınıyor”
Tütün kullanan birinin toplum içinde algılanışı hakkında konuşan Arş. Gör. Dr. Demet Havaçeliği Atlam, “Toplumda yetiştirilme biçimimizden itibaren bilhassa sigara kullananımı bir büyüklük göstergesi olarak tabir ediliyor. Gençlerin bu niyete kapılmasında ebeveynlerini rol model alması çok büyük bir etken. Münasebetiyle bir genç yetişkin olmadan evvel tütün eserleri kullanmaya başladığında ön plana çıkan faktör onun aslında bir büyük üzere davranması, bir yetişkin gibi davranmasıyla ilgili algılarıdır. Tekrar bilhassa küçük yaşta eline sigara alan bir çocuğun ailesinin önemli ve büyük reaksiyonları ile müsabakası fakat yetişkin olduğunda eline sigara paketi verilmesi de büyük bir yanlışın izlerini ortaya koyuyor” dedi
“Nargile kafeler toplumsallaşma yeri olarak görülüyor”
Tütün eserlerinin gençler üzerindeki algısından bahseden Arş. Gör. Havaçeliği Atlam, “Tütün eserleri ortasında yer alan nargilenin aromalarla sunulması gençlerde tütün eseri değilmiş üzere bir algı yaratılıyor. Çalışmalar gösteriyor ki nargileden alınan bir duman sigaradan katbekat ziyan veriyor. Bilhassa nargile kafelerin toplumsallaşma yeri olarak görülmesi gençlerin tütün kullanımını artırıyor. Yeni jenerasyon tütün eserlerinde gençlerin elektronik sigaranın daha az ziyan verdiğini düşünerek ona yanlışsız yönelme ihtimali daha yüksek oluyor” diye konuştu.
Tütün eserlerinin kullanımının ruh sıhhatine tesirleri konusunda açıklamalarda bulunan Doç. Dr. Umut Kırlı ise, “Ruh sıhhatine tesirleri konusunda yapılan araştırmalarda elde ettiğimiz datalar doğrultusunda 15-20 yaş ortası sigara içen bireylerde gelecekte psikoza yol açtığını görüyoruz. Yani hanisülayon, şizofreni, korku bozukluğu ve depresyon üzere hastalıklara davetiye çıkardığını araştırdık. Bunun toplumdaki tesiri epeyce büyüktür” dedi.
Bağımlılıkla uğraşta ödül ve ceza sisteminin çok faal olduğunu söyleyen Doç. Dr. Kırlı, “Gençlik ve ergenlik devrinde bağımlılıkla çaba bildirileri verirken dikkat edilmesi gereken noktalar ortasında gençlerin görünür olma isteği dikkate alınmalıdır. Yapmamız gereken şey olumlu davranışın altını çizmektir. Örneğin ‘Ne hoş sigara içmiyorsun’ demek daha hakikat olur. Sigara içtiği için cezalandırmak yerine olumlu davranış için ödüllendirmek daha yanlışsız bir yaklaşım olabilir” dedi.
Etkinlik sonunda konuşmacılar, iştirakçilerin sorularını yanıtladı.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
