İnsanların sistemsiz uyku uyanıklık saatleri varsa gece uykuya dalmada zorluk yaşayabileceklerini belirten uzmanlar, uyku sorunlarında genel olarak ilaçlardan daha çok uyku ve uyanıklık ritminin düzenlenmesi ile uyku hijyenini bozan faktörlerden kaçınılmasını öneriyor. Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Barış Metin, “Uyku ilaçlarının tesiri kısa periyodiktir, bugün uyumanıza yardımcı olan bir ilaç 1-2 ay sonra sizi uyutmayabilir.” dedi. Herkesin 8 saat uyumak zorunda olmadığına da değinen Metin, uyku gereksiniminin şahsa nazaran değişebileceğini vurguladı.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Barış Metin, imsonia (uykusuzluk) hakkında bilgi vererek, imsonianın uykuya dalma, uykuyu sürdürme bozukluğu olarak tanımlanabildiğini söyledi.
Prof. Dr. Barış Metin, imsoniaya neden olan onlarca hastalık olduğunu, bunlardan en sık görülenin ise gece gündüz uyanıklık ritminin bozulması olduğunu belirterek, şöyle devam etti:
“Düzensiz uyku ve uyanıklık saatleri varsa, bu insanların gece uykuya dalmalarını zorlaştırabilir. Bunun yanında huzursuz bacak sendromu da uykuya dalmayı güçleştirebilir. Tekrar kimi insanların uyumak ile ilgili çok telaşı varsa bu telaş ve korku durumu da uykuya dalmayı zorlaştırıyor. Bunlar dışında depresyon ve telaş bozuklukları olan hastalar ruhsal sorunlarından ötürü uykuya dalma zahmetleri çekebiliyorlar. Uyku hijyeni dediğimiz uyku ile ilgili birtakım genel kurallara dikkat etmemekten kaynaklı olan uyku bozuklukları da görülebiliyor. Örneğin akşam saatlerinde çok çay kahve tüketimi uykuyu bozabiliyor.”
Elektronik aygıtlar da uykuyu olumsuz etkileyebiliyor
Uykusuzluğun çok yaygın bir durum olduğunu da lisana getiren Prof. Dr. Metin, “Uyku hijyenini etkileyen en kıymetli ögelerden biri elektronik aygıtlar. Elektronik aygıtlar günlük hayatımıza daha çok girdi. Artık beşerler yatağa girdiği vakit tablet ve telefon ile uğraşıyorlar. Bu da çok ölçü ışık maruziyetine neden oluyor ve uykuya dalmayı güçleştiriyor.” diye konuştu.
Uyku ve uyanıklık saatlerine daha az dikkat edildiğini de kaydeden Prof. Dr. Metin, “Bu da gece uykuya dalmayı zorlaştırıyor. Düzgün ve kaliteli uyku uyumak için çoklukla birebir saatlerde yatıp tıpkı saatlerde kalkmak gerekiyor. Şayet bu sistemi bozarsak geceleri uykuya dalmakta zorlanabiliriz.” dedi.
Uyku ilaçları hekim tavsiyesi olmadan kullanılmamalı
Reçetesiz satılan uyku ilaçlarına değinen Prof. Dr. Metin, içlerinde zararsız olanların bulunduğunu fakat reçeteli yahut reçetesiz uyku ilacı çok önermediğini, tabip tavsiyesi olmadan uyku ilacı kullanılmaması gerektiğine dikkat çekti.
Uyku ve uyanıklık ritminin düzenlenmesi ilaçlardan daha etkili
Uyku sorunlarına kalıcı tahlil getirmenin mümkün olmadığına vurgu yapan Prof. Dr. Metin, şunları kaydetti:
“Eğer kişinin uykuya dalma yahut sürdürmesini engelleyen çok muhakkak bir ruhsal yahut psikiyatrik hastalığı yoksa, bu tip durumlar ilaç ile tedavi edilebiliyor. Bunların dışındaki uyku sorunlarında genel olarak ilaçlardan daha çok uyku ve uyanıklık ritminin düzenlenmesi ve uyku hijyenini bozan faktörlerden kaçınılmasını öneriyoruz. Zira uyku ilaçlarının tesiri kısa periyodiktir, bugün uyumanıza yardımcı olan bir ilaç 1-2 ay sonra sizi uyutmayabilir. O yüzden hayatınızı düzenlemek, makul saatlerde uyumak ve uyanmak, akşam saatlerinde uyarıcı almamak, gündüz uzun uykulardan kaçınmak, öğle geç saatlere kadar uyumaktan kaçınmak üzere tertip sağlayıcı etkenler uykuya dalmakta daha kalıcı tahliller sunuyor.”
Çok fazla çay ve kahve tüketiminden kaçınmak gerek
Uyku sorunları için alternatif tedavi modelleri olduğunu da söyleyen Prof. Dr. Barış Metin, “Biz uyku sorunu yaşayan hastalarımıza aslında ilaçtan çok öncelikle davranışsal eğitimler veriyoruz. Bireye yardımcı olarak ilaç da verebiliyoruz lakin bunlar kısa müddetli oluyor. Bir hastamıza ‘uyku ilacını al aylarca kullan’ dediğimiz çok az oluyor. Genelde uyku hijyenine sebep olan nedenleri ortadan kaldırmaya çalışıyoruz.” dedi.
Çok fazla çay ve kahve tüketiminden kaçınmak, yatakta uyku dışında uykuyu bozabilecek tablet, telefon vb. elektronik aygıtları kullanmaktan kaçınmak ve şayet uyuyamıyorsak yatakta çok kalmamak gerektiğini de anlatan Prof. Dr. Metin, şunları lisana getirdi:
“Çünkü siz yatakta uyumak için sağdan sola, soldan sağa döndükçe uykunuz daha da açılacaktır ve ayrıyeten kişinin aldığı diğer bir ilaç varsa bunun tahminen değiştirilmesi gündeme gelebilir. Bunlar bizim genel manada uyku hijyeni dediğimiz kuralları oluşturuyor ve şahısta uyku bozan, uyku kalitesini azaltan, uyku hijyenine karşı olan tavırları tespit edip öncelikle değiştirmeye çalışıyoruz.”
Herkes 8 saat uyumak zorunda değil
Prof. Dr. Metin, şahısların doğal uyku mühleti ile ilgili yanlış bir inanış var olduğunu kaydederek, şöyle dedi:
“‘Herkes 8 saat uyumalı’ üzere ön yargıyla kimi beşerler ‘Ben de 8 saat uyumalıyım’ diye yatağa gidiyor. Lakin bu herkes için geçerli değil. 5 saat uyku ile çok sağlıklı hayatını sürdüren beşerler da var. O beşerler 8 saat uyumayı denerlerse uyamıyorlar, bu sefer de uykusuzum diye bize müracaat ediyorlar ya da tam aksisi insanın uyku gereksinimi mesela çocuklarda olduğu üzere günde 12-13 saat de olabiliyor. Çocuklar o kadar uyur, ondan az uyutursanız çocuk gündelik ömür aktivitelerinde zorlanır. Birebir biçimde yetişkinlikte de bu kadar uykuya gereksinim duyan beşerler olabiliyor. O insanları da kısa uyutmayı çalışırsanız bu sefer uykusuzluk, gün uzunluğu uykulu hissetme sorunları ortaya çıkabiliyor.
Kişiye bağlı faktörleri dikkate almak gerekiyor herkes tıpkı saate uyumuyor, herkes tıpkı ölçü uyumuyor, herkes birebir saate uykuya dalamıyor. Biri 12.00’de uykuya dalabiliyor, öteki biri gece 2’den evvel uyuyamıyor. Bu bir hastalık değil.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
