Ülkemizde de en çok sigara akabinde nargile, az ölçüde puro ve pipo ile mahallî olarak sarmalık ve çiğneme tütün biçiminde eserler tüketiliyor. Her yıl tütün kullanımının yol açtığı sıhhat meseleleri nedeniyle milyonlarca kişi çeşitli rahatsızlıklarla karşı karşıya kalırken, dünyada yaklaşık 10 milyon kişi yaşamını yitiriyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi Göğüs Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Mesut Bayraktaroğlu, “31 Mayıs Dünya Tütünsüz Günü”nde tütün eserleri ve yol açtığı ziyanlar hakkında bilgi verdi.
Dumanı bile hasta ediyor
Tütün yaprağının büsbütün yahut kısmen hammadde olarak kullanılması ile yapılan tüm eserler “tütün mamulü” ya da “tütün ürünü” olarak isimlendirilmektedir. Tüketimi en yaygın tütün eserleri; sigara, sarmalık kıyılmış tütün, pipo, puro, nargilelik tütün, enfiye ve çiğnemelik tütün olarak sıralanmaktadır. Dünya Sıhhat Örgütü datalarına nazaran dünyada 1,5 milyar kişi tütün eseri kullanmaktadır. Tütün eseri kullananların %80’i düşük ve orta gelirli ülkelerde yaşamaktadır. Bu ülkeler tıpkı vakitte tütün eseri kullanımına bağlı hastalık ve ölümlerin en yüksek olduğu bölgelerdir. Ölümlerin birçok direkt tütün kullanımının sonucu iken, yaklaşık %20’si tütün eseri kullandığı için değil, tütün eseri dumanına maruz kalınması dolayısı ile meydana gelmektedir. Dünya Sıhhat Örgütü’nün varsayımlarına nazaran; dünyadaki çocukların yarısı tütün dumanıyla kirlenmiş havayı solumakta ve her yıl 65.000 çocuk pasif etkilenimin yol açtığı hastalıklar sebebiyle hayatını kaybetmektedir. Hamilelik devrinde tütün eseri kullanmak, bebekler için ömür uzunluğu sürecek çeşitli sıhhat problemlerine yol açmaktadır. Yani tütün eserleri bunu kullananlar kadar pasif etkilenim yoluyla, kullanmayanlar için de ölümcül ziyanlara yol açmaktadır. Tütün eserlerinin her türlüsü ziyanlıdır ve tütün dumanına maruz kalmanın inançlı bir biçimi yahut seviyesi yoktur.
Tütün kullanımı erken ölümlerin en baş nedeni
Tütün eserleri başta kanser, kalp- damar hastalıkları, KOAH olmak üzere pek çok hastalığın ve bunlara bağlı erken ölümlerin en baştaki nedenidir. Tütün eserleri neden olduğu ağır sıhhat sıkıntıları ve vefatlar dışında hem birey hem de ülke iktisadına büyük ziyan vermektedir. Dünya Sıhhat Örgütü datalarına nazaran tütün eseri kullanımına bağlı toplam ekonomik kaybın yıllık 1,5 trilyon dolar olduğu iddia edilmektedir. Tütün kullanımı durdurulmadığı takdirde, tütün eseri kullanımının sebep olduğu sıhhat yükü ve maliyetleri artmaya devam edecektir.
Son yıllarda elektronik likitlere olan talep artıyor
Dünya Sıhhat Örgütü tarafından 2024 yılı için belirlenen tema çocukların tütün sanayisinin müdahalelerinden uzak tutulmasıdır. Ülkemizde birçok resmi kurum, dernek, sıhhat merkezi ve tabip tarafından bu yıl da 31 Mayıs tarihinde farklı etkinlikler, seminerler, bildiriler ve yayınlar yapılması planlanmış olup, bu yıl bilhassa çocuklarımızı tütün eserlerine karşı korumak üzerine yoğunlaşılması planlanmıştır. Bu bağlamda bilhassa çocuk ve gençlerimizi gaye alan ‘zararı azaltılmış ürün’ kavramıyla son 10 yıl içinde artan sayı ve çeşitlerde piyasaya sürülmekte ve pazarlanmakta olan tüm likit/ısıtılmış tütün formundaki eserlerin ziyanları bilhassa vurgulanmalıdır. Bu yeni ve çağdaş görünümlü eserler bilhassa gençler için cazip hale getirilmeye çalışılmaktadır. Bu halde tütün sanayisi pazar hissesinin gerilediği ülkelerde gelir artırmaya çalışmakta, çocukları ve gençleri nikotin bağımlılığına sokmayı hedeflemektedir. Fakat bunlar yeniden nikotin ve tütün içeren, bağımlılık yapan ve en az sigara kadar hatta kimi taraflarıyla daha fazla ziyanlı eserlerdir. Elektronik sigarada kullanılan elektronik likitler tatlandırıcı ve sıvı nikotin içerir, bunların sıvı halden duman haline gelmesi özel ısıtma sistemleriyle olur. Bu, gerçek dışı beyanlarla anlatıldığı üzere su buharı değildir, birçok kimyasal husus içeren bir aerosoldür. Başta akciğerler olmak üzere tüm bedene ziyanlıdır. Ayrıyeten elektronik likitlerin içinde bilhassa çocuk ve gençlerin ilgisini çekmek üzere tatlandırıcı ve lezzet arttrıcı bileşenler vardır. Bunlar, sigaralardan çıkartılması için uzun müddet çaba verilmiş tehlikeli hususlardır.
Sigarayı Bırakma Poliklinikleri büyük görev üstleniyor
Ülkemizde Sağlık Bakanlığı ve üniversite hastaneleri, özel hastaneler ve sivil toplum kuruluşları (STK) tarafından faal ve muvaffakiyetle çalıştırılan ‘Sigara Bırakma Poliklinikleri’ sayesinde toplumsal farkındalık oluşması amaçlanmakta ve sigarayı bırakmak isteyen bireylere yönelik tedavi protokolleri uygulanmaktadır. Sigara içenlerin kendileri ve yakınlarının hayatları için değerli bir karar vermeleri ve bu merkezlere başvurmaları tavsiye edilmektedir. Elektronik sigara ile sigara bağımlılığından kurtulmanın mümkün olmadığının bilinmesi önemlidir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
