Türkiye’de sürdürülebilirlikten sorumlu üst seviye yöneticilerin iştirakiyle hazırlanan EY Sürdürülebilir Paha Çalışması’na nazaran; şirketlerin yalnızca yüzde 27’si emisyonlarını yüzde 45 yahut daha fazla azaltmayı planlıyor ve yalnızca yüzde 55’inin 2030 yılına kadar bir emisyon azaltma taahhüdü bulunuyor.
Uluslararası danışmanlık, kontrol, kurumsal finansman ve vergi şirketi EY (Ernst & Young), iklim değişikliği odaklı çalışmalar yürüten ve temel sürdürülebilirlik olgunluğuna sahip şirketlerin katıldığı 2023 Sürdürülebilir Bedel Çalışmasını yayımladı. Dünya çapında 520 iştirakçiyle hazırlanan EY Sürdürülebilir Kıymet Çalışması; iklim değişikliği çalışmaları konusunda ilerlemenin yavaşladığını, sera gazı emisyonlarının azaltılmasında ortalama %30’dan %20’ye düşüş yaşandığını ve iklim gayelerine ulaşmak için belirlenen tarih olan 2036’dan 2050’ye bir gecikme kelam konusu olduğunu ortaya koyuyor.
Türk şirketler taahhütte önde, aksiyonda yavaş
Türkiye’de sürdürülebilirlikten sorumlu 105 üst seviye yöneticiden elde edilen bilgilerle düzenlenen EY Sürdürülebilir Bedel Çalışması Türkiye ise, Türk şirketlerinin iklim taahhüdü verme konusunda global şirketlere nazaran daha önde olduğunu lakin taahhütleri yerine getirme ve aksiyon almada global şirketler kadar süratli olmadıklarını gösteriyor. Araştırmaya katılan şirketlerin %90’ının kamuya açık iklim değişikliği taahhüdü bulunuyor. Şirketler emisyonlarını ortalama olarak %34 azaltmayı planlıyor, fakat şimdiye kadar yalnızca %23 azaltıldığını belirtiyor. Dünyanın; 1.5°C emisyon azaltım gayesini yakalayabilmesi için 2030 yılına kadar %45’lik azaltıma muhtaçlık duyuluyor. Lakin mevcut taahhütler bu amaca ulaşma konusunda yetersiz kalıyor. Şirketlerin yalnızca %19’u karbon negatif ve %12’si net sıfır karbon taahhüdünde bulunurken; %27’si emisyonlarını %45 yahut daha fazla azaltmayı planlıyor ve yalnızca %55’inin 2030 yılına kadar bir emisyon azaltma taahhüdü bulunuyor. Şirketler taahhütleri aksiyona dönüştürmenin birinci evrelerinde, en fazla ilerleme ise ölçüm ve yönetişim bahislerinde kaydediliyor. Bunun yanı sıra, Türkiye’deki şirketler hükümetler ile özel kesim iş birliğinin iklim değişikliği maksatlarına ulaşma konusunda kâfi olmadığını düşünüyor.
Çalışmada öne çıkan bir öteki bahis; iklim değişikliği kapsamında alınan aksiyonların şirketlerin finansal performansını da arttırdığı. İklim değişikliği ile gayret ve ahenk kapsamındaki teşebbüslerinin finansal performansı olumsuz etkileyeceği (%36) yahut yakın vadede piyasada rekabet etme kabiliyetlerini azaltacağı (%20) kaygılarına karşın şirketlerin iklim değişikliği yatırımları birçok boyutta beklenenden daha fazla bedel sağlıyor. Katılımcıların yüzde %40’ı iklim değişikliği teşebbüslerinin kuruluşlarının finansalları üzerinde olumlu bir tesir yaratacağını belirtiyor, olumsuz bir tesir yaratacağını düşünenlerin oranı ise %15 olarak ölçülüyor. Her 10 kuruluştan 6’sı iklim değişikliği konusunda geçtiğimiz yıla kıyasla daha fazla yatırım yapmayı planlıyor. Şirketlerin iklim değişikliği teşebbüslerine yatırım yapması için en kıymetli motivasyonu ise (%63 oranında) gelecekte oluşabilecek risklere karşı dayanıklılığının artırılması olarak belirtiliyor.
Dünya çapında iklim değişikliği maksatları geriledi
EY Sürdürülebilir Kıymet Çalışmasına nazaran dünyanın bu yıl 1,5°C’lik ısınmayı aşması riski kelam konusu. Dış baskılar birçok şirketin sürdürülebilirlik ilerlemesini yavaşlatıyor. Devam eden enflasyon ve tedarik zincirleri üzerindeki kıymetli baskıyla birlikte mevcut jeopolitik çalkantılar, beş şirketten birinin son 12 ay içinde iklim taahhütlerini revize etmesine yol açan faktörler ortasında. Geçen yıl ile karşılaştırıldığında, kuruluşlar ortasında giderek artan bir kutuplaşma görülüyor. İklim değişikliği konusunda en fazla harekete geçen “lider” şirketler ile “gözlemciler” yani en az aksiyonda bulunanlar ortasındaki fark değerli ölçüde artıyor. Bu bahiste kıymetli adımlar atan kuruluşların %95’i kamuoyu ile paylaşılmış iklim taahhütlerine sahip olmaya devam ederken, gözlemciler ortasında bu oranın %94’ten %67’ye düştüğü görülüyor.
Küresel sıcaklık artışını 2099 yılına kadar 1,5°C ile hudutlu tutmak için global CO₂ emisyonlarının 2034 yılına kadar net sıfıra ulaşması gerekiyor. Lakin EY 2023 Sürdürülebilir Bedel Çalışmasından elde edilen sonuçlar, sürdürülebilirlik konusundaki ilerlemenin global amaçlara ayak uydurmak için gerekenin gerisinde kaldığını gösteriyor.
EY Türkiye iklim Değişikliği ve Sürdürülebilirlik Hizmetleri Başkanı Ece Sevin konuyla ilgili; “Biz, 2023 Sürdürülebilir Kıymet Çalışması ile Türkiye’deki şirketlerin iklim değişikliği kapsamında yürüttükleri çalışmaları, belirledikleri maksatları ve bu maksatlara ulaşmada karşılaştıkları zorlukları ortaya koymayı amaçladık. COP 28’den çıkan sonuçlar da global eforlarda gerekli hızlanma olmadığı takdirde, sera gazı emisyonlarının bu yıl tarihi bir doruğa ulaşacağını göstermekte. Bununla birlikte Türkiye, 2022 yılında 400 milyon ton karbon emisyonu ile global olarak en yüksek emisyona sahip ülkeler sıralamasında 15. olarak yer alıyor. Hızla büyümeye ve tüketmeye devam ederken global ölçekte ortaya çıkan birçok krizle uğraş etmek zorundayız. Kimi krizleri durdurmak alınacak tedbirlerle mümkünken, maalesef iklim krizini fakat yavaşlatmak mümkün. Hükümetler düzeyinde açıklanan stratejiler ve atılan adımlar, kurumları dönüştürmekte değerli bir itici güç olarak görülüyor. Lakin yapılan tahliller bu amaçların iklim değişikliğinin yıkıcı tesirlerini önlemek için yetersiz olduğunu gösteriyor. Bu noktada kurumlara düşen sorumluluk çok büyük. Risklerini ve fırsatlarını yanlışsız belirlemek ve buna nazaran ileriye dönük stratejiler kurgulamak işin başlangıç noktası olmalı. Geç kalmadan dönüşüm adımları atılmalı. Vakitlice bu dönüşümü sağlayıp adapte olmayı başaranlar ise artan rekabet gücü, marka imajı ve finansal performansları ile krizi fırsata dönüştürmüş olacak” değerlendirmesini yaptı.
Araştırma sonuçları iklim değişikliği kapsamında yürütülen çalışmaları geliştirmek ismine olmazsa olmaz 5 adımın atılması gerekliliğine vurgu yapıyor;
- İklim değişikliği ile çaba konusunda koyulan gayeleri gerçekleştirmek için gerekli aksiyonların planlanması.
- Sera gazı emisyonlarının hesaplanmasında data kalitesinin kritik olduğu göz önünde bulundurularak bilgi takibinin nizamlı olarak yapılması.
- Sektörel ve bölümler ortası iş birliklerinin geliştirilmesi.
- Şirketlerin tedarik zinciri kapsamında tedarikçileri ve alt yüklenicilerinin sürdürülebilirlik performanslarının ölçülmesi ve/ yahut uygunlaştırılması için teşvikte bulunması.
- Sürdürülebilirlik odağında uzmanların işe alınması ve yetenek gelişimine yatırım yapılması.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
