Tüp bebek tedavisi bebek sahibi olmak isteyen çiftler için en faal tedavi yolu olarak tanımlanıyor. Fakat bu tedaviden başarılı sonuç alınmasını etkileyen kimi değerli faktörler bulunuyor. Bu sürecin yanlışsız formda ilerlemesi için gerekli ayrıntıları, Memorial Ataşehir Hastanesi Tüp Bebek Merkezi’nden Prof. Dr. Ebru Çöğendez paylaştı.
Embriyo kalitesi çok önemli
Tüp bebek tedavisi için yumurta sayısı kadar yumurta kalitesi de çok kıymetlidir. Tek bir kaliteli yumurta ile bayanların anne olma bahtı vardır.
Yumurta kalitesini etkileyen kıymetli faktörler:
- Kadın yaşı
- Sigara kullanımı
- FSH düzeyi
- Yumurtalıkların uyarılmasında kullanılan hormonların dozu
- Yumurta toplama sürecinin vaktinde ve uygun biçimde yapılması
- Genetik bozukluklar
Kaliteli sperm seçimi, sperm seçim teknikleri, yumurtanın spermle döllendiği ICSI sürecinin deneyimli embriyologlar tarafından yapılması, merkezin laboratuvar teknolojisi ve yüksek teknoloji kullanımı tüp bebek tedavilerinde başarıyı artıran öteki değerli faktörlerdir.
Embriyo kalitesi tüp bebek muvaffakiyet oranını etkileyen kıymetli kriterlerin başında gelmektedir. Birden fazla merkezde embriyolar hücre sayılarına, biçimlerine, hücre boyutlarının eşitliğine göre değerlendirilip embriyo kalitesi belirlenmektedir. Tüp bebek tedavilerinde gebelik şansını artırmak için 5.gün embriyosu (blastokist) transferi hedeflenmektedir. Zira 5. güne ulaşmış kaliteli bir embriyonun tutunma şansı 3. güne göre daha yüksektir.
Kaliteli embriyoların elde edilmesinde embryoskop adı verilen embriyoların devamlı takip sisteminin kullanımı ve embriyoların genetik tahlilinde kullanılan NGS formülü tüp bebek tedavisinde muvaffakiyet şansını arttırmada tercih edilen öbür yollardandır.
İyi kalitede embriyolarda genetik anormallik görülme ihtimali çok düşüktür; lakin bu embriyolarda da genetik anormallik olabileceği akılda tutulmalıdır. Bu nedenledir ki iyi kalitede embriyo transferine karşın tekrarlayan tüp bebek başarısızlıkları olan çiftlerde embriyonun genetik analizi (NGS) sonrası transferi tüp bebek başarısını artırmak için yapılmalıdır.
Tüpleri tıkalı olan yahut tüplerinde sıvı biriken bayanlarda öncelikle bu tüplerin laparoskopik olarak çıkarılması ya da tüple rahim ortasındaki bağlantının kesilmesi gebelik talihini artıracaktır. Rahim sinemasında saptanan yapışıklık, miyom ve poliplerin embriyo transferinden evvel histeroskopi (kapalı rahim ameliyatı) ile temizlenmesi tedavi muvaffakiyetini artıracaktır. Yine tüp bebek tedavisi sırasında ilaçların tesiriyle rahim içinde bariz hale gelen poliplerin histeroskopi ile çıkarıldıktan sonra embriyo transferinin gerçekleştirilmesi tüp bebek tedavi muvaffakiyetini olumlu tarafta etkileyecektir.
Tüp bebek tedavisinde başarıyı artıran yaşam tarzı değişiklikleri
Kadınlarda kilo arttıkça (VKİ >30) tüp bebeği takiben canlı doğum oranlarının azaldığı görülmektedir. Obez bayanlar için ülkü olan kilo verdikten sonra tüp bebek yapmak ve hamile kalabilme talihini artırmaktır. Polikistik over sendromu ve kısırlığı olan fazla kilolu/obez bayanlarla yapılan çalışmalarda hayat üslubu değişikliği ve kilo kaybından sonra yumurtlama ve canlı doğum oranlarında güzelleşme gösterilmiştir.
Yağ oranı düşük, protein, demir, magnezyum, kalsiyum ve potasyum oranı yüksek bir diyet kıymetlidir. Yeşil yapraklı sebzeler idealdir. Doğurganlığı artırmaya yönelik avokado, yumurta, kuruyemiş, fasulye ve somon üzere Omega-3 yağ asitleri ve kepekli tahıllar tavsiye edilmektedir. Şeker oranı yüksek besinlerden, işlenmiş gıdalardan uzak durulmalıdır.
Amerikan Kalp Derneği haftada 5 gün, günde en az 30 dakika idmanı teşvik etmektedir. Kalp atış suratınızı artıran rastgele bir aktivite yapılabilir. Sistemli idman yapmak tansiyonunu düşürecek, diyabetle uğraş ve IVF başarısı bahtını artıracaktır.
Sigara içmek, yumurta ve sperm kalitesi üzerinde olumsuz bir tesire sahiptir. Sigara içen bayanlarda yumurtalıkların uyarılması için daha yüksek dozda hormon ilacı kullanılmakta ve sigara içmeyenlere kıyasla daha fazla tüp bebek denemesi gerekmektedir. Bu nedenle tüp bebek tedavisi planlanan çiftlerde gebelik talihini artırmak için tedavi öncesi sigaranın bırakılması tavsiye edilir.
Son araştırmalar, fazla ölçüde kafein alımının tüp bebek yoluyla hamile kalma şansını azalttığına işaret etmektedir. Çalışmalar, bayanların günde üç fincandan fazla kahve yahut kafein muadili tüketmemelerini önermektedir.
Gebelik öncesi multivitamin desteği birçok vakit tavsiye edilmektedir. Fakat bayan ve erkekte kısırlık nedenine yönelik standart multivitamin içeriğine ilaveten kimi adjuvan (ek tedavi) kullanımı gerekebilmektedir. Bayanda androjen(DHEA, testesteron gibi) ve Antioksidan(Koenzim Q10) kullanımının yumurta kalitesi üzerine artırıcı tarafta tesiri olduğuna inanılmaktadır. Erkekte de sperm DNA hasarını azaltıp sperm kalitesini artırmaya yönelik antioksidan takviyesi(L Karnitin gibi) birçok vakit önerilmektedir.
Stres, bireyin üreme potansiyelini çeşitli düzenekler yoluyla, hormon sistemi, santral hudut sistemi ve bağışıklık sistemini etkileyerek azaltabilir. Fizyolojik olarak kronik gerilime maruz kalma üreme performansını etkilerken, akut gerilim bilhassa ovulasyon devrinde istenmeyen durumlar ortaya çıkarabilir.Stres, hipotalamustan gonadotropin hormonu (GnRH) salgılanmasını, münasebetiyle hipofiz bezinden lüteinleştirici hormon(LH), folikül uyarıcı hormon(FSH) ve yumurtalıklar tarafından da östrojen hormon salınımını azaltır. Bu durumun doğurganlık üzerinde olumsuz sonuçları olmaktadır. Bu nedenledir ki gerilimle başa çıkmak çok değerlidir. Akupunktur, yoga, masaj, meditasyon, yürüyüş, günlük tutma üzere aktiviteler gerilimle başa çıkabilmenizde size yararlı olabilecek aktivitelerdir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
