Birtakım bireylerde kalbin sol ve sağ kulakçıkları (üst odacıklar) ortasında doğumda bir delik oluşuyor. Bu boşluk, doğumdan evvel herkeste oluyor lakin birden fazla kere doğduktan kısa bir mühlet sonra kapanıyor. Doğumdan sonra doğal olarak kapanamayan delik patent foramen ovale (PFO) olarak isimlendiriliyor. PFO’dan yani bu delikten, damarlardaki küçük kan pıhtıları kalbe, oradan beyne gidebiliyor ve kan akışını engelleyerek iskemik felce neden olabiliyor. PFO ameliyat gerektirmeden girişimsel süreçle tedavi edilerek hastalara kıymetli konfor sağlıyor. Memorial Antalya Hastanesi Kardiyoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Selçuk Küçükseymen, “10 Mayıs Dünya İnme Tedbire Günü” öncesinde, Patent Foramen Ovale (PFO) ve tedavisi hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı.
İnme riskini yüzde 50 artırıyor
Anne karnında iken bebeğin gelişimi sürecinde kalbin sağ ve sol kulakçıkları (atrium) ortasında kapak gibisi bir yapı olan foramen ovale açıklığı vardır. Süt çocukluğu devrinde bu kapak tabiatıyla kapanır ama kapanmaz ise patent foramen ovale (PFO) olarak isimlendirilen durum ortaya çıkar. Sağlıklı yetişkin insanların yaklaşık %20’sinde PFO bulunur ve PFO’lu genç yetişkinlerde (60 yaş altı) inme riski PFO’su olmayanlara kıyasla %40-50 daha yüksektir. Ayrıyeten bu hastalarda PFO sıklığı sağlıklı bireylerden daha yüksek oranda bildirilmiştir.
60 yaş altında inmenin nedeni bulunamıyorsa (kriptojenik) PFO açısından önemli araştırma yapılması gerekir. Ayrıyeten nedeni bilinmeyen inme geçiren hastalarda bacaklardaki damarlarda pıhtı oluşumu (derin ven trombozu-DVT) sıklığı da daha yüksektir. PFO ile nedeni bilinmeyen inme ortasındaki alaka genç yetişkinlerde, yaşlılara kıyasla daha besbellidir. PFO’su olan ve bir defa nedeni bilinmeyen inme geçiren bir insanın gelecek her bir yıl için tekrar inme geçirme riski % 2.5 oranında bildirilmiştir.
Auralı migren hastaları dikkat
PFO bulunan dalgıçlarda vurgun olma riski olmayanlara nazaran 5 kat fazladır. Bunların dışında PFO’nun migren ile olan bağlantısı hala tam olarak çözülememesine rağmen aura ile seyreden migren vakalarda PFO’nun rolü olduğunu düşündüren datalar bulunmaktadır. Auralı migren olgularında da PFO sıklığının sağlıklı bireylere nazaran iki katına kadar arttığı, PFO kapatılmasının migrene bağlı baş ağrılarını azalttığı bilinmektedir. Birden fazla beşerde patent foramen ovale belirtileri görülmez. Nadiren de olsa PFO migren, ayağa kalkarken ve ayakta dururken nefes darlığı ortaya çıkabilir. PFO muhakkak felç tipleri için daha yüksek risk olarak kendini gösterir.
Multidisipliner bir yaklaşımla teşhis konuluyor
İnme geçiren genç-yetişkin (60 yaş altı) hastalar nöroloji uzmanı tarafından inmenin nedenine yönelik ağır bir araştırmaya tabi tutulur. Nedeni bulunamayan olayları, nöroloji ve kardiyoloji uzmanı tabipler birlikte kıymetlendirir. Olağan ekokardiyografik inceleme erişkin hastalarda çok net görüntüleme imkanı sağlamadığı için bu hastalarda yemek borusundan ekokardiyografik inceleme (transözefagal ekokardiyografi) yapılması gerekir. Bu süreç sırasında kol toplardamarlarından serum verilerek geçiş izlenebilir.
PFO kapatma işlemi inme geçirme riskini azaltıyor
Nöroloji tarafından yapılan transkranial doppler tarama, PFO varlığını indirekt yolla gösteren bir prosedürdür. Koldaki toplardamardan verilen serumun beyin atardamarında oluşturduğu ultrasonik sinyallerin ölçülmesi ile gerçekleştirilir. Daha konforlu bir usul olmasına rağmen test müspet olduğunda ekokardiyografi ile teşhis kesinleştirilmelidir. Tüm bu testlerin olumlu ya da kuşkulu olması durumunda, hastaların bacaklarında faal ya da daha evvelce pıhtılar (derin ven trombozu) oluştuğuna dair ispatlar var ise, hastanın tekrar inme geçirme riski ve mümkün sürecin öngörülebilir riskleri hasta ile paylaşıldıktan sonra PFO kapatma sürecine karar verilir.
PFO ameliyatsız kapatılabiliyor
PFO’nun ameliyatsız kapatılması sürecinde kasık toplardamarından (femoral ven) iğne ile girilir ve buradan kalbe kadar uzanan ve PFO’dan geçen bir tel gönderilir. PFO’ya uygun büyüklükte seçilen kapama aygıtı kasıktan ilerletilerek delikten geçirilir. Aygıt, deliği iki taraftan üzerine oturarak kapatır. Aygıt bırakılmadan evvel PFO’nun uygun formda kapandığı ve takılan aygıtın kalbin öbür kısımlarına ziyan vermediği denetim edilir ve süreç sonlandırılır. Süreç sonrası 3-6 ay içinde kalbin içini kaplayan hücre katmanı (endokardiyum) kapama aygıtının üzerini kaplar ve aygıt artık bedenin bir kesimi haline gelir.
İşlem sonrası dikkat edilmesi gerekenler
PFO kapama süreci ortalama 1 saat kadar sürer. Kullanılan aygıtlara nazaran hasta süreç sırasında uyanık olabilir ya da hafif uyutulabilir. Süreç sonrası hasta en az 6 saat yatakta ve bir gece hastanede kalır ve sabahında taburcu edilir. Kapama aygıtı üzerinde pıhtı oluşumunu önlemek için kısa mühlet kan sulandırıcı ilaç kullanılması önerilir. Birkaç gün meskende istirahat sonrasında hasta günlük aktivitelerine dönebilir. 6 hafta mühletle darbe almalarına neden olan durumlardan ve temas sporlarından (karate, boks, güreş, halter gibi) kaçınılmalıdır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
