Deri kanseri, cilt hücrelerinin denetimsiz bir formda büyümesi ve çoğalması sonucunda ortaya çıkıyor. Nedenleri ortasında güneş ışığına uzun müddet maruz kalma, genetik faktörler, yaşlanma, açık cilt rengi, yanık hikayesi, bağışıklık sistemi zayıflığı üzere çeşitli faktörler bulunuyor.
Sağlık Bakanlığı ve Türkiye Kanser İstatistikleri datalarına nazaran, Türkiye’de cilt kanseri insidansı (yeni hadise sayısı) her yıl artış gösteriyor. Memorial Ataşehir ve Şişli Hastaneleri Dermatoloji Kısmı’ndan Prof. Dr. Necmettin Akdeniz, deri kanseri hakkında bilgi verdi.
Akdeniz bölgesinde cilt kanseri daha sık görülüyor
Deri kanseri, dünya genelinde epeyce sık görülen bir kanser çeşididir. Ülkeler ortasında görülme sıklığı farklılık göstermekle birlikte, güneşe maruz kalma seviyesi yüksek olan bölgelerde daha sık görülür. Cilt kanseri, güneşin ziyanlı UV ışınlarına uzun müddet maruz kalmak üzere faktörlerle ilişkilendirilen bir kanser cinsidir. Türkiye’nin güneşli iklimi nedeniyle cilt kanseri riski de artabilmektedir. Türkiye’de cilt kanseri sıklığı hakkında en yeni bilgiler 2021 yılına dayanmaktadır ve şu anda bu mevzuda daha yeni bir epidemiyolojik çalışma mevcut değildir. Lakin, genel olarak cilt kanseri olaylarının dünya genelinde artış gösterdiği bilinmektedir. Türkiye’de de deri kanseri olayları artmaktadır, bilhassa Akdeniz bölgesinde daha yüksek bir sıklık görülmektedir.
Güneşten korunma büyük kıymet taşıyor
Cilt kanserinden korunmak için güneş ışığından korunma, güneş gözetici kullanma, gölgede kalma üzere tedbirler almak değerlidir. Ayrıyeten sistemli cilt muayeneleri yaptırmak da erken teşhis ve tedavi açısından kıymetlidir. Deri kanseri risk faktörleri ortasında en kıymetlisi güneş ışığına uzun periyodik maruz kalma ve sık güneş yanıklarının geçmişteki hikayesidir. Öbür faktörler ortasında genetik yatkınlık, açık cilt rengi, yaşlanma, bağışıklık sistemi baskılanması ve birtakım kimyasal hususlara maruz kalma yer alabilir.
Deri kanserinden korunmak için bu tedbirleri alın
- Güneşten korunun. Güneşin en ağır olduğu saatlerde güneşe maruz kalmamak, geniş kenarlı şapka ve güneş gözlüğü kullanmak, esirgeyici giysiler giymek ve güneş gözetici eserler kullanmak değerlidir.
- Yara ve lezyonları takibini yaptırın. Ciltteki yara, leke yahut benlerin değişimlerini takip etmek ve sistemli cilt muayeneleri yaptırmak değerlidir.
- Sigara ve alkolden uzak durun. Sigara ve çok alkol tüketimi deri kanseri riskini artırabilir, bu nedenle bu alışkanlıklardan kaçınılmalıdır.
- Düzenli (yılda bir) cilt muayenesi yaptırın.
Tedavi dermatoloji ve onkoloji uzmanları ile bireye özel planlanıyor
Deri kanseri tedavisi, kanserin tipine, yayılma derecesine ve hastanın genel sıhhat durumuna bağlı olarak değişir. Tedavi seçenekleri ortasında cerrahi müdahale, radyoterapi, kemoterapi, immünoterapi ve maksada yönelik tedaviler bulunur. Tedavi dermatolog (deri hastalıkları uzmanı) tarafından belirlenir, ileri hadiselerde onkoloji tabipleriyle birlikte yapılır.
Deri kanseri hakkında yanlış bilgilere sık rastlanıyor
Deri kanseri ile ilgili kimi yaygın yanlışlar şunlardır;
Yanlış: “Sadece güneş yanıkları deri kanserine neden olur”
Doğru: Güneş yanıkları deri kanseri riskini artırabilir, fakat deri kanseri yalnızca güneş yanıklarından kaynaklanmaz. Genetik faktörler, yaşlanma, açık deri rengi, bağışıklık sistemi zayıflığı üzere öbür faktörler de rol oynar.
Yanlış: “Sadece benler kansere dönüşebilir”
Doğru: Bazı melanomlar (cilt kanserinin en tehlikeli tipi) benlerden kaynaklanabilir. Fakat deri kanseri rastgele bir cilt lezyonundan kaynaklanabilir, yani benlerin yanı sıra yaralar, lezyonlar yahut olağan cilt bölgeleri de kansere dönüşebilir.
Yanlış: “Solaryum kullanımı deri kanseri riskini azaltır”
Doğru: Tam bilakis, solaryum yahut solaryum kullanımı (solaryum aygıtlarıyla yapay bronzlaşma) deri kanseri riskini artırır. Bu aygıtlar UV radyasyonu yaydığından, cilt kanseri riskini artırır.
Yanlış: “Deri kanseri yalnızca yaşlı insanlarda görülür”
Doğru: Yaşlılık deri kanseri riskini artırır, fakat genç beşerler da deri kanseri geliştirebilir. Bilhassa melanom, genç yetişkinlerde ve hatta çocuklarda bile görülebilir.
Yanlış: “Güneş gözetici kullanımı deri kanserini büsbütün engeller”
Doğru: Güneş koruyucular güneşin ziyanlı UV ışınlarından korunmada yardımcı olabilir, fakat büsbütün kanseri engellemez. Başka korunma formülleriyle birlikte kullanılması kıymetlidir.
Yanlış: “ Kanserli bölgeye bıçak değdirmek, aldırmak, ameliyat olmak yayılmasına neden olur”
Doğru: Bu niyet çok yanlış ve tehlikelidir. Cilt kanserinin erken tedavisi hayat kurtarır. Geç kalındığında yayılım yani metastaz meydana gelir. Tedavi daha da zorlaşır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
