Deprem, yalnızca fizikî hasar değil, birebir vakitte ruhsal kalıcı tesirler de yarattı. Depremzede çocukların yine olağan yaşama dönmelerinin epey sıkıntı ve uzun bir süreç olduğunu belirten Anadolu Sıhhat Merkezi’nden Uzman Psikolog Ezgi Dokuzlu, “Sevdikleri, arkadaşları, akrabaları, aileleri, her gün yürüdükleri yol, iş, okul, üzere ömürlerinin temel alışkanlıklarını kaybettiler. Meskenlerini kaybeden ve öteki kentlere, bölgelere yerleşmek zorunda kalan depremzedeler için yaşadıkları travmanın üzerine bu şiddetli süreç yıpratıcı olabilir. Bilhassa çocuklar için yeni arkadaş ve yeni etrafa adaptasyon bu etapta daha sıkıntı olabilir. Sınıfa yeni katılan depremzede çocukların öteki çocuklar ve öğretmenler tarafından dikkatli bir tavırla desteklenmesi, anlayışla karşılanması çabaları için büyük değer taşıyor” açıklamasında bulundu.
Okullarda depremzede çocuklar için dikkatli bir tavır sergilenmesinin, öteki çocuklar ve ailelerinin bilinçlendirilmesinin ve depremzede öğrencilerin ahenk sağlaması için özel bir gayret gösterilmesi gerektiğinin altını çizen Anadolu Sıhhat Merkezi’nden Uzman Psikolog Ezgi Dokuzlu, “Bu, sınıf arkadaşları için de kıymetli. Zira yeni öğrencilerin sınıfa ahenk sağlaması sınıf dinamiğini büyük ölçüde etkileyebilir. Çocuklara bilgilendirme yapmak, okul rehberlik ünitesi, öğretmenler ve hatta tüm velilerin eforu önemli” diyerek depremzede çocukların okula alışma süreci için tavsiyelerde bulundu.
Hoşgörülü davranış ve kabul: Sınıfa yeni gelen depremzede bir öğrenci olduğunda, başka öğrencilerin onu sıcak bir halde karşılaması, ortalarına kabul etmeleri önemli. Bu süreci gerçek yönetmek için yaş seviyesine nazaran öğretmen tarafından yeni katılan öğrencilerin yaşadığı travmatik durumdan öbür çocuklara kısaca bahsedilmeli.
Rutinlere alışmaları için yardımcı olmak ve paylaşım: Yeni başlayan depremzede öğrenciler okula ve arkadaşlarına alışmakta zorluk çekebilirler. Sınıftaki öğrenciler, yeni katılan arkadaşlarına okulda objelerin nerede olduğu, okulun kuralları ve dersler, günlük rutinler üzere mevzularda yardımcı olmalılar. Bu tertibe alışmaları için öğretmenler tarafından planlanan küme çalışmaları hayli verimli olacaktır. Çocuklar ortasındaki duygusal ve somut paylaşımlara takviye olmak ortalarındaki bağların kuvvetlenmesini hızlandırır.
Uzman yardımı: Okul rehber öğretmeni okula yeni katılan depremzede çocuklar için özel ahenk çalışmaları planlamalı. Şayet okulun rehberlik ünitesinin yetersiz kaldığı bir durum varsa, ahenkle ilgili sorunlar gitgide azalmıyorsa, çocukların yaşadıkları gerilim ve korku çok şiddetli ise her bir çocuğun özel durumuna nazaran profesyonel yardıma başvurmak yararlı olacaktır. Çocukların aileleriyle bağlantıya geçerek, çocuk psikologları yahut çocuk psikiyatri uzmanları tarafından profesyonel yardım almalarını sağlamak çocukların hayatlarının devam eden süreçlerinde daha güzel bir ruh sıhhatine sahip olmaları için hayati kıymet taşır.
İş birliği ve aile takviyesi: Her bir çocuk kendi ailesi ile bu husus hakkında konuşmalı. Velilerin çocuklarına bu durumu uygun bir lisan ve düzey ile açıklaması ahenk sağlamaya çalışan depremzede çocukların rutinlere alışmasını ve toplumsal dayanağı arttırır. Bu nedenle anne ve babalar çocuklarıyla yeni katılan depremzede çocukların durumu hakkında kısaca konuşmalı, anlayışlı olmaları, dikkatli sözler seçmeleri için takviye olmalılar.
Depremi gündemde tutmamak: Diğer çocukların depremzede çocuklara yaşadıkları travmatik felaketi sık sık hatırlatmaları yahut onlara üzgün olduklarını söylemeleri sınıfa yeni dahil olan çocuklar için alışma sürecini daha da zorlaştırabilir. Bu nedenle öğretmen çocukların özel durumunu açıkladıktan sonra sık sık sarsıntı konusunu açmamak gerekir.
Çocukların yaş seviyelerine nazaran zelzelesi farklı biçimlerde algıladığını ve yaşlarına uygun formda reaksiyon verdiklerini paylaşan Uzman Psikolog Ezgi Dokuzlu, “Bu nedenle her bir yaş seviyesine özel davranış tarzı benimsenmeli. Depremzede çocukların, yaşlarına uygun formda desteklenmeleri ve rehberlik edilmeleri sonraki hayat süreçlerinin kalitesi için önemli. Yetişkinlerin, öğretmen ve velilerin çocukların yaşlarına nazaran reaksiyonlarına uygun halde hareket etmeleri verilen takviyenin verimli olması ismine çok değerli. Onların yaşadığı kaygı ve gerilimi anlamaya çalışmak, gerçek tavır ve davranışlarla daha etkilidir” diye konuştu.
3-5 yaş ortası çocuklar
Bu yaş kümesindeki çocuklar sarsıntısı direkt hissetse bile, ne olduğunu anlamazlar. Çocuklar, yetişkinlerin reaksiyonlarına karşı reaksiyon verirler ve onların dehşet ve gerilimini yansıtabilirler.
Olayın nedenini anlamaya çalışırlar ve yetişkinlerin reaksiyonlarına karşı reaksiyon verirler. Bu yaş kümesindeki çocuklar zelzelenin yıkıcı tesirlerini anlamakta zorlanırlar. Yenilikler, ahenk sağlamaları gereken durum ve ortamlar çocuk için kaygılandırıcı olabilir. Oyunlar yolu ve örneklerle gerçekler anlatılmalı. Okul öncesi devirde yeni bir sınıf, yeni bir nizama alışmak ailelerin sandığından kolay olabilir ancak sarsıntıdan etkilenen, ailesini konutunu kaybeden çocuklar için akranlarıyla birlikte olmak yaraları ve olumsuz anıları daha süratli sarabilir.
6-11 yaş ortası çocuklar
Bu yaş kümesindeki çocuklar zelzelesi ve zelzelenin yarattığı fizikî sonuçları daha güzel anlamaya başlarlar ve ekseriyetle tesirlerini ve ailelerini etkileyen şartları, onların hislerini daha düzgün gözlemlerler. Öbür aileler ve okula yeni katılan çocukların aileleri kesinlikle yeni alışma süreci ve nizamıyla ilgili açıklamalar yaparken kendi hislerini da tabir etmeli. Bu da çocukların hislerini söz etmeleri için dayanak yaratacaktır.
12-18 yaş arası
Bu yaş kümesi çocuklar alıştıkları rutin nizam ve toplumsal sistemin yıkılmasıyla yalnızlık hissi, karamsarlık, ümitsizlik, şiddetli kaybetme ve değersizlik duygusu yaşayabilir. Dikkatle dinlemek, tahlil sunmaya çalışmak, anlamaya çalışmak ve arkadaşça yaklaşım yararlı olacaktır. Kendini toplumsal manada fazlaca izole eden, bağlantı kurmak istemeyen, öfke ve tasa atakları varsa kesinlikle bir uzmandan takviye almak gerekir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
