Fakat dışarıda daha fazla vakit geçirmeleri sonucu el, ağız ve yüzey temaslarının artmasının yanı sıra sıcak ortamda yiyecek ve içeceklerde bulunan bakterilerin çoğalması ishale yol açarak sıhhatlerini tehdit edebiliyor. Birden fazla ishal tablosu hafif geçiyor ve bir hafta içinde bağırsak tertibi olağana dönüyor.
Ancak bilhassa 5 yaşın altındaki çocuklarda ishale kusmanın eşlik ettiği ve su içmesinin sağlanamadığı durumlarda bedende oluşan sıvı kaybı hayatı tehdit edebilecek önemli tablolar oluşturabiliyor. Acıbadem Dr. Şinasi Can (Kadıköy) Hastanesi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. İrem Bulut, bu nedenle ishalin en bariz özelliklerinden biri iştahsızlık olsa da bilhassa kusmanın da yaşandığı durumlarda bedende sıvı kaybına daha fazla dikkat etmek gerektiğini belirterek, “İshal geliştiğinde yapılan en değerli yanılgı, çocukların sıvı alımı yerine yemek yemelerine odaklanmaktır. Besin tüketimini arttırmaları için zorlanan çocukların kusma ve bulantı şikayetleri daha çok artmakta ve vücutta sıvı ölçüsünün azalmasına neden olmaktadır. Münasebetiyle ishal oluştuğunda çocuklar yemek yemeleri için zorlanmamalı ve kesinlikle azar azar, sık sık su tüketmeleri sağlanmalıdır” ikazında bulunuyor.
Bahar ve yaz aylarında süratle artıyor!
Çocuklarda olağana nazaran dışkılama sayısında artış ve kıvamının cıvık/sulu olması durumu ishal olarak tanımlanıyor. Çeşitli virüs, bakteri ve parazit enfeksiyonlarının yol açtığı ishal ani gelişen akut ishal ve uzun periyodik devam eden kronik ishal olarak ikiye ayrılıyor. Akut ishal; ekseriyetle bir enfeksiyöz etkenin besinler yahut temas yoluyla bulaşması sonucu oluşuyor. En yaygın görülen, çoklukla virüslerin sebep olduğu ve gastroenterit tablosu olarak isimlendirilen bu durum ortalama 7-10 gün sürüyor. Kronik ishal ise 14 günden uzun sürüyor ve altta yatan enfeksiyon dışı nedenlerin de kesinlikle araştırılması gerekiyor. Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. İrem Bulut, akut gastroenterit ishalin enfeksiyon etkenlerinin artış gösterdiği bahar ve yaz aylarında tepe yaptığına işaret ederek, “Havuz ve deniz üzere ortak su kaynaklarının kullanılması, park ve bahçelerde daha fazla vakit geçirme sonucu el-ağız-yüzey temasının çocuklarda ağırlaşması bu artışa katkıda bulunmaktadır. Ayrıyeten sıcak ortamda bilhassa toplu tüketilen yiyecek-içeceklerde bakterilerin çoğalması da ishalin gelişimini kolaylaşmaktadır” diye konuşuyor.
En büyük risk bedende sıvı kaybı!
Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. İrem Bulut, ishalde bilhassa de akut periyodunda en büyük riskin sıvı kaybı olduğu ihtarında bulunarak, “Vücutta sıvı kaybı oluştuğunda tedavide gecikilirse beyin-böbrek-karaciğer üzere hayati organların kanlanması bozulabilmektedir. Bunun sonucunda böbrek yetersizliği, dolanım bozukluğu, hatta şok üzere hayati risk içeren tablolar oluşabilmektedir” diyor. Dr. İrem Bulut, vücutta sıvı kaybında çocukta görülen belirtileri ise şöyle özetliyor: “İdrar renginde yoğunlaşma, idrar sıklığının azalması, halsizlik ve uyku hali üzere sıkıntılar gelişmektedir. Bunların yanı sıra göz kürelerinin çökmesi, cildin ve ağız içinin kuruması, ciltte alacalı görünüm ve soluklaşma, kalp atışlarında hızlanma ile gözyaşının azalması, sıvı kaybının dikkat cazibeli özelliklerini oluşturmaktadır.”
Bu belirtiler varsa kesinlikle doktora başvurun!
Dışkılama sayısında artış ishalin en temel belirtisini oluşturuyor. Dışkı sayısının günde 5-6 kezden fazla ve bol ölçüde olduğu, kusmanın eşlik ettiği ya da çocuğun ağızdan su içmesinin sağlanamadığı durumlarda kesinlikle tabibe başvurmak gerektiğini belirten Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. İrem Bulut, sözlerine şöyle devam ediyor: “Ayrıca az sıvı tüketilmesi sonucu idrar rengi yoğunlaşabilir. Bedende sıvı kaybı oluştuğunda çocuk halsiz ve uykuya meyilli, etrafıyla ilgisiz olur ve bu durumda acil olarak müdahale etmek gerekmektedir. Tekrar 6-8 saattir idrar çıkışı olmayan yahut kanlı ishalin görüldüğü çocukların da doktor tarafından kesinlikle kıymetlendirilmesi büyük kıymet taşımaktadır”
Tedavide sıvı takviyesi çok önemli!
Yeterli sıvı alımını sağlamak ve mevcut tablonun daha süratli düzelmesine yardımcı olacak takviye tedavileri uygulamak ishalin tedavisinde ana ögesi oluşturuyor. Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. İrem Bulut, bu hedefle probiyotik tedavisi ve çinko dayanağından yararlanıldığını belirterek, tedavi sürecini şöyle özetliyor: “Bunların dışında ishal diyeti yapmak ve yağlı/ çok şekerli besinlerden kaçınarak dışkı sayısının artmasını engellemek değerlidir. Genel durumu uygun olan ve ayakta tedavi edilebilecek olan çocuklarda şayet bulantı ve kusma varsa, bulantı gidericiler doktor kontrolünde yararlı olmaktadır. Bu sayede sıvı alımı ve beslenme daha rahat sağlanmaktadır. Fakat bulantı ilaçları doktor önerisi olmadan ezbere kullanılmamalıdır, zira ilaçlara bağlı yan tesirler gelişebilir. Sıvı kaybı olan ve tedavilere karşın beslenmesi sağlanamayan çocukların ise tablo düzelene kadar hastane koşullarında damar yolundan sıvı tedavisi takviyesiyle izlenmeleri gerekebilir.”
İshal geliştiğinde 6 kritik kural!
- El paklığına bilhassa dikkat edin
- Ev içinde bulaşma ihtimalini azaltmak gayesiyle tuvaleti ayırın
- Bebeklik devrindeyse bez atıklarını farklı bir yerde koruma edin
- Azar azar ve sık sık su tüketmesini sağlayın
- Bebeklik devrindeyse anne sütüne yük verin
- Yağlı ve çok şekerli besinler yememesine itina gösterin
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
