Çocuklarda bazen yalnızca kolay bir çarpma ile oluşan morluklar kimi vakit çok önemli hastalıkların da habercisi olabilir. Bu nedenle ‘’Çocuğum yalnızca çarpmıştır, birkaç güne zati geçecektir’’ telaffuzları her vakit hafife alındığı kadar kolay olmayabilir. Lakin belirti gösteren her morlukta kaygılı yaşamak ve en olumsuz senaryoyu düşünmek de yanlıştır. Liv Hospital Çocuk Hematoloji ve Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Tülin Tiraje Celkan çocuklardaki morlukların hangi durum ve düzeylerde ciddiye alınması gerektiği konusunu anlattı.
Morluk sayısını ve boyutunu kesinlikle takip edin
Çocuğunuz hareketli ve yerinde duramayan bir yapıdaysa morarmalarını olağan karşılayabilirsiniz Zira dizinin altında, bilhassa kaval kemiğinin üzerinde dayanak doku az olduğundan ötürü çarpması ya da düşmesi sonucu dizlerinde morlukların oluşması çok doğaldır. Lakin çocuğunuzun sırf diz altında değil bedeninin öteki bölgelerinde de varsa ve travma olmadan yahut küçük çarpmalarla bile büyük morluklar oluşuyorsa bu bir kan hastalığının belirtisi olabilir. Bu nedenle bu bahiste dikkatli olmanız, morluk sayısı ve boyutlarını takip etmeniz çok değerli.
Ayrıntılı muayene önemli
Vücudumuz kanama olmasını engellemek üzere programlanmış bir sistemin bütünüdür. Damar duvarı, kan pulcukları (trombosit) ve pıhtılaşmaya yarayan faktörler sayesinde hasarlanan yerde pıhtı oluşup kanama olmasını maniler. Bu 3 faktör güzel çalışmazsa yahut sayılarında azalma olursa morluklar oluşmaya başlar. Morluklar ile gelen bir hastada âlâ bir hikaye, dikkatli fizik muayene ve kolay birinci basamak testleri ile yüzde 80’den fazla durumda teşhis konulabilir.
TANIDA, MORLUĞA EŞLİK EDEN AĞRI VE ATEŞ ÖNEMLİ
Tanı nasıl konuluyor?
Sizde ya da öteki çocuklarınızda bir şikayetin bulunup bulunmadığı ve morluklara eşlik eden ağrı, ateş üzere diğer semptomların görülüp görülmediği konusu teşhis için değerlidir. Düşünülen tanıya uygun tetkikler istenerek, genelde tam kan sayımı ve periferik yayma denilen mikroskopla, hücrelere bakılarak teşhis konulur. Bazen pıhtılaşma testleri ve kemik iliği aspirasyonu üzere ileri tetkiklerin de yapılması gerekebilir.
Kemik iliği kanseri habercisi olabilir
Morarmalar trombosit yani kan pulcuk sayısı ve işlev bozuklukları İTP (immün trombositopenik purpura, glanzmann trombastenisi, vb), Hemofili A ve Hemofili B, vWF üzere pıhtılaşma faktör eksiklikleri ve lösemi, nöroblastom üzere kemik iliğini tutan tümör hastalıklarının habercisi olabilir. Birebir vakitte birtakım karaciğer ve böbrek hastalıklarının birinci belirtisi de morlukların sayı ve büyüklüklerinin fazla olması formunda klinik bulgu verebilir.
Tek başına morluk lösemi demek değildir
Bacaklarda morarma sıklıkla görülen bir lösemi belirtisi olabilir fakat lösemi tek başına yalnızca morluklarla bulgu vermez. Bu morarmaların nedeni blast denilen hücrelerin kemik iliğini istila ederek güzel hücrelerin üremesini engellemesinden kaynaklanmaktadır. Kemik iliğinde hayat için gerekli olan eritrosit (Kırmızı kan hücreleri) azalınca çocukların rengi solar, halsizleşir, çabuk yorulur, yerinden kalkmak istemez, çok üşürler; kan pulcukları (trombositler) azalınca hastada morluklar ve peteşi denilen minik kanamalar yanında burun, ağız, idrar, dışkı, mide kanamaları oluşabilir. Lökositler azalınca ve artınca ateşli hastalıklar oluşur. Bu nedenle morlukların lösemiyi düşündürmesi için çocuklarda ekseriyetle beraberinde kilo kaybı, bedende çeşitli bölgelerde bezeler, diş etlerinde şişkinlik ve eklem ağrıları, ateş ve düzelmeyen enfeksiyonlar olmalıdır. Eklem ve bacak ağrıları romatizmal çocuk hastalıklarına bağlı olabileceği üzere lösemiye de bağlı olabilir.
Ne vakit endişelenmek gerekir?
Ağrı iki haftadan uzun sürüyorsa, sık tekrarlıyorsa, beden ağrı kesicilere karşılık vermiyorsa, hareket kısıtlanması varsa, gece ağrı ile uyanılıyorsa kesinlikle araştırılması gerekir. Çok sayıda olan, kendi kendine gelişen, travmanın şiddetiyle zıt orantılı olan, beraberinde burun ve diş eti kanamalarının eşlik ettiği morluklarda da alarma geçilmesi gerekir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
