ÇOCUĞUNUZ KANSER TEDAVİ SÜRECİNDEYSE BUNLARA DİKKAT!
Yeni doğandan ergenliğe her yaşta ortaya çıkabilen kanser, 10 yaş ve altındaki çocuklarda daha sık görülebiliyor. Ancak güzelleşme talihinin yüksek olduğu pediatrik onkolojik hadiselerde tedaviye ahenk ise daha sıkıntı olabiliyor. Örneğin; halk ortasında ışın tedavisi olarak bilinen radyoterapi esnasında sağlıklı bir hedefleme yapılabilmesi, yani gereken dozun – hakikat bölgeye verilebilmesi için hastanın bir müddet hareketsiz kalması gerekiyor. Çocuğun tabiatına uygun olmayan fakat tedavi için elzem olan bu durumu sağlayabilmekse anestezi uygulamalarıyla mümkün olabiliyor. Memorial Ankara Hastanesi Radyasyon Onkolojisi Bölümü’nden Doç. Dr. Ayşen Aydın, pediatrik onkolojik hadiselerde radyoterapi süreçleri hakkında bilgi verdi.
Uzman ellerde, inançlı uygulamalarla, başarılı bir radyoterapi süreci mümkün
Lösemi, lenfoma, santral hudut sistemi tümörleri, nöroblastom, Wilms tümörü ve yumuşak doku sarkomları çocukluk çağında en sık rastlanan kanser çeşitlerindendir. Yetişkinlerde olduğu üzere çocuklarda da erken teşhiş ve gerçek tedavi hayat kurtarır. Hastalığın evresine nazaran değişmekle birlikte tüm pediatrik kanser çeşitlerinde radyoterapi uygulaması gerekebilmektedir. Kimi hastalarda neoadjuvan olarak yani ameliyat öncesi tümörü küçültme ve ameliyat kalitesini ve kolaylığını arttırma gayesiyle başvurulan radyoterapi sistemi, kimi hastalarda kemoterapi ile birlikte, kemoterapiye karşılık alınamayanlarda ise ağrı üzere istenmeyen yan tesirlerin giderilmesi için palyatif olarak uygulanmaktadır. Uygulama alanı ve dozuna Türkiye Pediatrik Onkoloji Çalışma Kümesi (TPOG) tarafından belirlenen asıllar doğrultusunda uzman tabiplerce karar verilmektedir. Yüksek güçlü ışınlar kullanılarak kanserleri hücrelerin yok edilmesini hedefleyen radyoterapide gaye hasta hücrelere odaklanarak etrafındaki sağlıklı hücrelerin göreceği ziyanı azaltmaktır. Lakin yetişkinlerde olduğu üzere çocuk hastalarda da kimi yan tesirler görülebilmektedir. Tedavi bölgesinde kaşıntı, kızarıklık ve soyulma, yorgunluk, iştah kaybı ve saç dökülmesi en sık rastlanan yan tesirler ortasındadır. Ailelerin büyük küçük demeden tüm yan tesirleri sıhhat takımına bildirmeleri ve çocukları için önerilen tavsiyelere harfiyen uymaları gerekmektedir.
Üç yaş altındakilere genel anestezi, daha büyüklere sedasyon
Radyoterapi seansları ile müddetleri hastaya ve hastalığa nazaran değişmekle birlikte tedavi esnasında en kıymetli öge kişinin hareketsiz kalmasıdır. Sabit durması mümkün olmayan çocuk hastalarda ise bu durum ülkü anestezi yoluyla sağlanmaktadır. Hafif sedasyondan genel anesteziye kadar değişen bir çerçevede uygulamaların yapıldığı pediatrik onkolojik olaylarda anestezinin çeşidi konusunda yaş ögesi belirleyici olmaktadır. Bilhassa hafif sedasyonla radyoterapi alması mümkün olmayan 3 yaşın altındakilerde genel anestezi tercih edilmektedir. Bu noktada tedavi için seçilen merkezde pediatri konusunda deneyimli bir anestezi grubunun ve gezici bir anestezi ünitesinin olması gerekmektedir. Süreç 10 dakika bile sürecek olsa ünitenin radyoterapi aygıtına getirilerek çocuğun monütörize edilmesi ve anestezi sırasında hayati bilgilerinin takip edilmesi büyük ehemmiyet taşımaktadır. Anestezi sözü anne babalara ürkütücü gelebilse de, çocuk hastalarda ayılması uzun süren, karaciğeri ve böbrek işlevlerini olumsuz etkileyen ilaçlar değil, solunabilen anestezikler kullanılmaktadır. Radyoterapi öncesi çocuğa maske yoluyla koklatılarak verilmekte, hareketsiz kalması gereken müddet sonunda ise maske uzaklaştırılarak bizatihi uyanmaları sağlanmaktadır.
Çocuk kanser hastaları için multidisipliner yaklaşım şart
Çocuk kanser hastaları hassas bünyelerinin ve ağır tedavilerin bir sonucu olarak ekseriyetle kanserle eş vakitli diğer ıstıraplar da yaşayabilmektedir. Bu nedenle tedavi gördükleri merkezde pediatrik onkoloji tabibinin yanı sıra pediatrik yan kol uzmanları tarafından da değerlendirilmeleri çok kıymetlidir. Örneğin; çocuk tedavi sırasında çok önemli bir alerji ile karşı karşıya kaldığında sorumlu doktorun, pediatrik alerji yan kısmından görüş alması gerekmektedir. Emsal formda çocuk hastanın tedavilere kardiyak bir karşılığı olması halinde de pediatrik kardiyolog ile işbirliği içinde yan tesir idaresi yapılması gereklidir.
Çocuk hastanın konforu da en az tedavi kadar önemli
Karşılaşılan her sorunda çok sayıda tabip ve hastane gezmek aslında gereğince yorgun olan çocuk hastalar için çok güç olmaktadır. Halbuki teşhis koyulma basamağından ameliyata, kemoterapi devrinden radyoterapiye kadar tüm muhtaçlıkları tek bir çatı altında karşılandığında tedavi süreci çocuğun yıpranmasını en az seviyeye indirmektedir. Büyüme ve gelişiminin olumsuz etkilenmemesi ve tedavi mühletince zihinsel ve fizikî manada desteklenmesi güzelleşme sürecini de hızlandıracağından, doktorların işbirliği içerisinde olduğu merkezlerde görülen tedavi çocuk hastanın hayat kalitesini yükseltmektedir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
