ÇEVKO Vakfı Söyleşileri, 2023 yılında da devam ediyor. Global Isınma Kurultayı Komitesi işbirliğiyle, ÇEVKO Vakfı İklim Değişikliği ve Sürdürülebilirlik Çalışma Kümesi’nin hazırladığı bu yılki söyleşilerin üçüncüsü, “İklim Değişikliği, Yeşil Mutabakat ve Sürdürülebilirlikteki Son Gelişmeler” başlığıyla gerçekleştirildi. Moderatörlüğünü Global Isınma Kurultayı Komitesi Lideri Celal Toprak’ın yaptığı, ÇEVKO Vakfı Genel Sekreteri Mete İmer’in de iştirakiyle gerçekleşen söyleşiye; CarrefourSA İSG, Etraf, Kalite Garanti ve Sürdürülebilirlik Küme Müdürü Tayfun Akusta, Niğde Ömer Halis Demir Üniversitesi Etraf Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Atık İdaresi Koordinatörü Doç. Dr. Ece Ümmü Deveci ve Niğde Ömer Halis Demir Üniversitesi İklim Elçisi Ahmet Fatih Akansu konuşmacı olarak katıldı.
ÇEVKO Vakfı İklim Değişikliği ve Sürdürülebilirlik Çalışma Kümesi’nin Global Isınma Kurultayı Komitesi işbirliğiyle gerçekleştirdiği ve iklim krizi konusunu tüm taraflarıyla ele alan 2023 ÇEVKO Vakfı Söyleşilerinin üçüncüsü, “İklim Değişikliği, Yeşil Mutabakat ve Sürdürülebilirlikteki Son Gelişmeler” başlığıyla gerçekleştirildi. Çevrimiçi düzenlenen söyleşinin moderatörlüğünü Global Isınma Kurultayı Komitesi Lideri Celal Toprak üstlenirken, söyleşiye ÇEVKO Vakfı Genel Sekreteri Mete İmer mesken sahipliği yaptı. Söyleşinin konuşmacıları ise CarrefourSA İSG, Etraf, Kalite Garanti ve Sürdürülebilirlik Küme Müdürü Tayfun Akusta, Niğde Ömer Halis Demir Üniversitesi Etraf Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Atık İdaresi Koordinatörü Doç. Dr. Ece Ümmü Deveci ve Niğde Ömer Halis Demir Üniversitesi İklim Elçisi Ahmet Fatih Akansu’ydu.
ÇEVKO Vakfı Genel Sekreteri Mete İmer: “Eylem Planının Hazırlık Basamağına Gelmesinden Memnuniyet Duyuyoruz”
Küresel Isınma Kurultayı Komitesi Lideri Moderatör Celal Toprak, söyleşilere üniversitelerin de dahil edilmesinin büyük ehemmiyet arz ettiğini belirtirken bu husustaki hassaslığı için ÇEVKO Vakfı Genel Sekreteri Mete İmer’e teşekkür ederek kelamı kendisine bıraktı. Kelamlarına “Öğretim üyelerimiz, öğrencilerimiz hakikaten değerli paydaşlarımız. Bu yıl hem sanayi kuruluşlarımız hem üniversitelerimizle birlikte bu aktiflikleri düzenliyoruz” diyerek başlayan Mete İmer, şöyle devam etti: “Birkaç değerli gelişme hakkında bilgi vermek istiyorum. Ağustos ayında bize ulaşan üç değerli yasal düzenleme var. Bunlardan ikisi aksiyon planı hazırlığı, başkası de iklim yasa taslağı. İklim krizi ile savaşımda bizim bir iklim yasamızın olması, karbona bir bedel ve bir hudut konulması epeyce değerli. T.C. Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından, muhtemelen çeşitli paydaşların katkısıyla hazırlanan hareket planları ise, belirli bir başlık altındaki her bir hareket için, amaç yıl, çıktılar ve performans göstergeleri, sorumlu kuruluş, ilgili kuruluşlar üzere detaylı bilgileri içeriyor. Sera gazı salımını azaltacak atıkla ilgili iklim değişikliği hareket planındaki alt başlıklar şöyle: Katı atıkların ve atık suyun oluşmadan önlenmesi ve azaltılması, atıkların geri dönüşümü ve geri kazanım oranlarının arttırılması, nizamlı depolama tesislerine ön sürece tabi tutulmadan gönderilen atık oranının azaltılması, atık su idaresinin ve arıtma altyapısının uygunlaştırılması, sıfır atık uygulamaları ve sera gazı emisyon azaltımı kapsamında toplumsal farkındalığın artırılması, atık idaresinin döngüsel iktisat prensipleri ve sera gazı emisyon azaltımı dikkate alınarak uygunlaştırılması için teşvik ve finansman düzeneklerinin geliştirilmesi, bununla ilgili Ar-Ge faaliyetlerinin artırılması ve teknolojik altyapı geliştirilmesi, atıkların üretimde/hammadde kaynak olarak kullanımının arttırılması ve atık idaresinde kullanılan taşıtlardan kaynaklanan sera gazı emisyonlarının azaltılması.”
ÇEVKO Vakfı Genel Sekreteri Mete İmer, ÇEVKO Vakfı olarak, sera gazı salımlarının azaltımına yönelik, atıkla ilgili iklim değişikliği hareket planının hazırlık evresine geldiğini görmekten memnuniyet duyduklarının altını çizdi: Avrupa Birliği’nde döngüsel iktisat aksiyon planı; gerisinden da yasal düzenlemeler yapıldığı vakit biz de buna bir formda ahenk sağlamak, kendi aksiyon planlarımızı ortaya koymak zorundayız, diyorduk ve davette bulunuyorduk. Artık hazırlık basamağına gelindiğini memnuniyetle görüyoruz. Burada daima kelamını ettiğimiz, atıkların birer kaynak olduğu, hammadde olduğu; geri dönüşümün ehemmiyeti, geri dönüşümün arttırılması, maksatların buna uygun halde yükseltilmesi. Bizim baştan beri, bilhassa atık idaresinde savunduğumuz, Genişletilmiş Üretici Sorumluluğu (GÜS) modeliyle finansmanın sağlanması finansman düzenekleri ortasında sayılıyor. Benzer halde hazırlanmış bir de döngüsel iktisat hareket planı taslağı var. Elbette bu planlar katılaştıktan sonra kıymetli olan, hareketleri faaliyete, uygulamaya sokmak; belirlenmiş maksatlar ve tarihler gelince hareketlerin nitekim sonuca ulaşmış olması. Tabii, bu çok kapsamlı bir iş ve bu hususta başarıyı bir bakanlıktan yahut yalnızca bakanlıklardan, devlet kurumlarından beklemek haksızlık olur. Onun için, sanayi kuruluşları, sivil toplum, üniversiteler, bireyler, yani tüm paydaşlar olarak hepimiz bu bahiste dayanak olmalıyız. . İklim kriziyle çaba manasında artık bütünsel olarak, farklı bir ekonomik modele geçmek gerekiyor. Öncelikle bunun farkına varmalı, bunun ne manaya geldiğini tüm taraflarla paylaşmalı ve birlikte çalışmalıyız.”
CarrefourSA İSG, Etraf, Kalite Teminat ve Sürdürülebilirlik Küme Müdürü Tayfun Akusta: “Mottomuz; Ömür İçin Doğrusu”
CarrefourSA İSG, Etraf, Kalite Teminat ve Sürdürülebilirlik Küme Müdürü Tayfun Akusta, dünyadan ve Türkiye’den yeni bilgiler paylaşarak başladığı konuşmasında kıymetli açıklamalar yaparak şöyle devam etti: “CarrefourSA olarak sürdürülebilirlik faaliyetlerimizin tümünü bir motto altında topladık: ‘Yaşam İçin Doğrusu’. Çalışanlarımız, paydaşlarımız, müşterilerimiz ve dünyamız için, velhasıl hayat için doğrusunu yapma gayesiyle çalışıyoruz. Her biri için sürdürülebilirlik çatısı altında neler yapacağımızın ismini koyduk, bunun da bağlantısını gerçekleştirdik. CDP (Carbon Disclosure Project) kapsamında birinci defa puanlanan “Ormansızlaştırma” modülünde Türkiye’den raporlama yapan tek besin perakende şirketiyiz. Birinci sefer raporlama yaptığımız bu modülde B notu alarak değerli bir muvaffakiyet elde ettik. Ayrıyeten ‘Su’ modülünde tüm dünyada yalnızca 103 şirketin yer aldığı ‘Global A List’e girmeyi başardık. Bu da çalışmalarımızın şeffaflığını ve samimiyetimizi ortaya koyuyor. Sabancı Holding’in (Karbon Net Sıfır) gayesine uyumlu bir halde çalışmalarımızı sürdürüyoruz. 2022 Sürdürülebilirlik Raporumuzu yakında yayınlayacağız. Geçen Eylül’den bu yana, besin atığını ortadan kaldırmaya yönelik çalışmalar yapıyoruz ve projenin başlangıcından bu yana 400 tondan fazla gıdayı atık olmaktan kurtarıp yarara çevirdik. İmgesine Aldanmayın, Tadına Baht Verin projemiz ile son kullanma tarihi yaklaşmakta olan eserlerin de hem satışını hem farklı biçimlerde değerlendirilmesini sağlayacak bir çalışmaya imza attık. Kendi Kabınla Alışveriş, CarrefourSA Bizim Bahçe, Tabiat Dostu Tabak (ÇEVKO dahil mükafatlar alan bir proje) da başka değerli projelerimizden. Bunun yanı sıra atık bitkisel yağları müşterilerimizle birlikte mağazalarımızda toplayarak geri dönüştürülmesini sağlıyor, buradan elde edilen geliri de Tohum Otizm’e bağışlıyoruz. Birebir formda atık pillerin geri dönüşümünden elde ettiğimiz geliri de AÇEV’in Okuyan Bir Gelecek kampanyası sayesinde çocuklar için kitaba dönüştürüyoruz. 2022 yılında 17 sürdürülebilir esere imza atarak yüzde 26 artış sağladık. Bu eserlerimizi, bir evvelki yıla nazaran en az yüzde 5 oranında artırmayı hedefliyoruz.”
Niğde Ömer Halis Demir Üniversitesi Etraf Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Atık İdaresi Koordinatörü Doç. Dr. Ece Ümmü Deveci: “Üniversitemizde Halka Dokunan Çalışmalara Da İmza Atıyoruz”
“Halka ve öğrenciye dokunan çalışmalar yapıyoruz” diyen Doç. Dr. Ece Ümmü Deveci çalışmaları hakkında bilgi verdi: “2018 yılında Sıfır Atık sisteminin kurulması ile sürdürülebilirlik çalışmalarımızı devreye soktuk. Daima bir adım daha nasıl ilerleyebiliriz, diye düşünerek devam ediyoruz. Rektörümüz Prof. Dr. Hasan Uslu da, daha evvelki rektörümüz Prof. Dr. Muhsin Kar üzere, bu çalışmalarımıza büyük dayanak veriyor. Pandeminin akabinde yüz yüze eğitim başladığı vakit da durmadık, devam ettik. Kupasını getir, çayını götür uygulamasından tohum topu projesine kadar hiç durmadık. Gençlerimizle birlikte hareket etme ideolojisiyle yola çıktık. Yeni planlarımız var. Bu yıl bir de zelzele vurdu. Sarsıntı olan bölgelerde tek kullanımlık eserlerin daha fazla kullanıldığı ve atığın azaltılması eforlarının azaldığını gördük. Tek kullanımlık eserlerin azaltılması, hayatımızdan çıkması gerektiğini düşünüyorum. Atığı kaynağında yönetebilmek için de yalnızca üniversitelerde yaptığımız çalışmalar kâfi değil, toplum olarak da yapmamız gerekenler var. Öğrenciye bu güdüyü verdikten sonra meskenlerinde de devam etmelerini desteklememiz gerekiyor. Dünyada şu anda 11.2 milyon katı atık kelam konusu. Bu kadar atığın kaynağı yalnızca insan! O vakit bunu yönetecek olan da insan olacak. Bu nedenle su kullanımından elektrik kullanımına kadar hayatın sürdürülebilir olabilmesi, gelecek jenerasyonlara kaynakların aktarılabilmesi ve yaşanabilir bir dünya bırakmak için su kullanımına, elektrik kullanımına, kaynaklarımıza farklı bir bakış açısıyla bakmamız gerekiyor. Katı atıkların genelinin sorumlusu insanlık. O yüzden de insanların ömür şekillerinde farklı değişikliklere gitmesi gerekiyor. Belediyelerin ikinci el kullanımlarını, kimi internet sitelerindeki ikinci el eserlerin satışını destekliyorum. Sıfır Atık tıpkı vakitte kaynağında azaltmak demek. Daha az alışveriş, tek kullanımlık eserleri azaltmak, atık ölçüsünü azaltmak da büyük değer taşıyor. Üniversitede topladığımız atıkların ikinci ihalesini de yapıyoruz, döngüsel iktisada kazandırdığımız için heyecanlıyız. İstiyoruz ki atığımız daha az olsun ve bizler de daha az toplayalım, Karbon Ayak İzi’ni azaltacak biçimde güç, su kullanımını azaltalım istiyoruz. Artık atığın daha verimli yönetilebilmesi için Yapay Zeka’yı atık toplama çalışmalarında da kullanmalıyız. Belediyelerin hem insan kaynağını hem güç kaynağını daha verimli kullanabilecekleri sistemlere yönelmeleri gerektiğini düşünüyorum. Atığı verimli toplayamıyor, atığı kaynağında ayıramıyor, beşerler da geri dönüştürülebilir atıklarını topladıklarında bana soruyor. Üniversitedeki atık kutusuna getirip atıyorum fakat konutumda bunu yapamıyorum, diyor. O vakit bu kadar efor niçin? Atıkların gerçek yönetilmesi için bilimsel bilgilerimiz var ancak maalesef bilgisayardaki belgelerde ya da kütüphanede. Artık o bilgilerin hayata geçirilmesinin vakti geçiyor. Bu nedenle akademi, toplum ve endüstrinin birlikte hareket etmesi koşul.”
Niğde Ömer Halis Demir Üniversitesi İklim Elçisi Ahmet Fatih Akansu: “Üniversitemizde 18 Farklı Atık Çeşidi, Kaynağında Denetim Ediliyor”
Fatih Akansu, Niğde Ömer Halis Demir Üniversitesi’nin iklim dostu Yeşil Yerleşkesi ve Sıfır Atık uygulamalarını örneklerle anlattı: “Üniversitemiz, YÖK ve Etraf, Şehircilik İklim Değişikliği Bakanlığı’nın ortak imzaladığı Sürdürülebilir ve İklim Dostu Yerleşke Protokolü kapsamında 11 pilot üniversiteden biri. Aralık ayında çalışmalarımız nedeniyle Sıfır Atık En Güzel Uygulama mükafatını aldık. Üniversitemizde plastik atıklardan tıbbi atıklara 18 farklı atık tipi, kaynağında denetim ediliyor. Mevcut 32 bina, 483 noktada 2 bin 900 atık kutusu var. Altılı ayırma biriktirme ekipmanı kullanıyoruz. Sürdürülebilirlik çalışmalarımızda 5 temel ilkeyi göz önünde bulunduruyoruz: Somuttan Soyuta Prensibi, Kolaydan Zora Prensibi, Şahsa Nazaran Prensibi, Yaşamsallık Prensibi, Yaparak Yaşayarak Öğrenme Prensibi. Üniversitemiz içerisindeki her bir birey eğitimden geçiyor. Fakültelere nazaran akran eğitimlerimiz de devam ediyor. Sıfır Atık yürüyüşü düzenledik, yerleşke içerisinde. Dış yer atık kutusu tasarım yarışı düzenlendi. Sıfır Atık Kulübümüz var, benim de başkanlığını yürüttüğüm, kurucusu olduğum İklim ve Ekoloji Topluluğu kuruldu. Farkındalık faaliyeti olarak Atık Kontrol Uygulaması da yapıldı. Öğrenciler tarafından çekilen amatör atık görüntülerini yayınladık, bu görüntülerin yayınlanması daha çok görüntü çekme isteği doğurunca bir anda büyümeye başladık. Fotoğraf öğretmenliği kısmı öğrencileri tarafından atık getirme merkezinden temin edilen atık kağıtlardan kağıt üretimi de gerçekleştirdik. Sıfır Atık Çalıştayı birçok iklim elçisininı ve öbür üniversitelerden yüzlerce öğrencinin de iştiraki ile gerçekleşti. Yuvarlak masa toplantıları ve konferanslarla herkesin sıfır atığa karşı bakış açısı değişti. Çarşı yerleşke içerisinde 2 adet atık kağıt konteyneri ve plastik şişeler için 8 adet toplama kafesi de bulunmakta. Topladığımız atıkları da ana yerleşkemiz içerisinde yer alan atık getirme merkezinde topluyoruz. Etraf Haftası’nda belediyemiz ile birlikte faaliyetler gerçekleştirdik. Rektör hocamızın da katkıları ile bisiklet şenliği düzenledik, tohum topu atma aktifliği düzenledik, fidan dikme aktiflikleri sistemli olarak yapılıyor. İklim Değişikliği Hakkında Konuşalım ismi altında BM diplomatlarıyla webinarlar düzenledik, devam edeceğiz. Sıfır Atık Bahçesi yapacağız. Bahçe sıfır atığa uygun olarak çalışacak. Filtre kahve ve çay ikramında bulunacağız ve mutlaka atık çıkmayacak. Sıfır atık bahçesi içinde depozito makinası da olacak. Üniversitemiz tıpkı vakitte Hidrojen ve Yakıt Pili Teknolojileri İhtisas Alanında Uzmanlaşan Üniversite olarak seçildi. Yeşil Güç Konutumuz de var, güneş panellerinden ve hidrojen gücünden üretilen elektriği hem şebekeye veriyoruz hem de öğrencilerin telefonlarını şarj edecekleri üniteler için kullanıyoruz.”
ÇEVKO Vakfı Genel Sekreteri Mete İmer de, iştirakçilere teşekkür ederek aktifliği şöyle sonlandırdı: “Avrupa’daki temaslarımız sonucunda öğrendiğimiz ‘döngüsel ekonomi’ kavramından birinci sefer 2017 yılında kelam etmiştik. Şimdi memnuniyetle görüyoruz ki bu kavram ülkemizde de benimsenmiş durumda. Aslında Sıfır Atık, döngüsel iktisadın bir sonucu. Anadolu’nun ortasında hem Sıfır Atık konusunda hem de iklim krizine karşı yaptıkları çalışmalarla örnek davranışlar sergileyen Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi’nin bu çalışmalarını size aktarmaya vesile olmaktan büyük memnunluk duydum. Bu örnek uygulamaların çoğaltılması, ülkemizin süregelen sorunu olan atık azaltımı ve kıymetlendirilebilir atıkların, dijital metotlar kullanılarak, entegre bir halde, kaynağında başka toplanması ve geri dönüştürülmesi için farkındalık yaratmayı sürdüreceğiz.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
