Akdeniz anemisi hastalığının belirtileri ve bulguları, hastalığın tipine ve ciddiyetine bağlı olarak değişebileceğini söyleyen Prof. Dr. Serdar Ceylaner, “Bazı Akdeniz anemisi hastaları nispeten daha hafif bulgular gösterebilirken, başkaları önemli semptomlar yaşayabilirler. Akdeniz anemisi hastalığının ortak belirtileri, yorgunluk ve halsizlik, soluk cilt ve mukozalar, nefes darlığı, kalp çarpıntısı yahut süratli kalp atışı, baş dönmesi yahut baş ağrısı, iştah kaybı ve kilo kaybı, kemik ağrısı ve eklemlerde ağrı, sarılık (cildin ve gözlerin sararması) ve karaciğer ve dalak büyümesidir. Taşıyıcılarda bile hafif seviyede anemi gözlenebilir” dedi.
Akdeniz anemisi (Talasemi) hastalığının genetik bir hastalık olduğunu ve anne-babadan kalıtım yoluyla çocuklara geçtiğini belirten İntergen Genetik Hastalıklar Kıymetlendirme Merkezi Kurucu Tabibi Prof. Dr. Serdar Ceylaner, “Akdeniz anemisi yani Talasemi hastalarında, kan hücreleri olağandan daha küçük ve daha soluk renklidir. Bu hastalıkta ayrıyeten kırmızı kan hücrelerinin sayısı azalır ve bu da kanın oksijen taşıma kapasitesini azaltır. Hemoglobin, kanımızda oksijen taşıyan proteinlerin bir bileşenidir. Akdeniz anemisi, hemoglobin yapısındaki bir mutasyon nedeniyle ortaya çıkar ve hemoglobinin olağan biçimde üretilememesine neden olur” dedi.
Prof. Dr. Serdar Ceylaner, Alfa ve Beta Akdeniz anemisi olmak üzere iki tipinin var olduğunu belirterek şunları tabir etti: “Alfa Akdeniz anemisi, alfa globin zincirlerinin eksikliğinden kaynaklanırken, Beta Akdeniz anemisi, beta globin zincirlerinin eksikliğinden kaynaklanır. Her iki hastalık da kalıtsal bir biçimde aktarılır. Türkiye, Akdeniz anemisi hastalığı ile uğraş etmek için birçok tedbir almıştır. Bunlar ortasında genetik danışmanlık, erken teşhis ve taşıyıcı taraması üzere programlar yer alır. Lakin, Akdeniz anemisi hala Türkiye’nin birçok bölgesinde yaygın olarak görülen bir hastalıktır. Akdeniz anemisi, Türkiye’de genetik bir hastalık olarak yaygın olmasının nedeni, Türkiye’nin tarih boyunca farklı kültürlerin ve ırkların tesiri altında kalması ve taşıyıcıların sıtmaya dirençli olmasıdır. Bu etkileşimler, Akdeniz anemisi genlerinin yayılmasına neden olmuştur.
Türkiye’deki Akdeniz anemisi genetik ilgisi, bilhassa akraba evliliklerinin yaygın olduğu bölgelerde daha da bariz hale gelir. Akraba evlilikleri, genetik hastalıkların yayılmasına neden olabilir, zira tıpkı ailelerdeki beşerler misal genlere sahip olma mümkünlüğü daha yüksektir. Türkiye’de Akdeniz anemisi sık görülen bir çeşidi olan Beta Akdeniz anemisi nedeniyle yüzlerce çocuk her yıl hayatını kaybediyor. Türkiye’de varsayımı 2 milyon taşıyıcı ve yaklaşık 5.000-7.000 Beta Akdeniz anemisi hastası olduğu iddia edilmektedir. Akdeniz anemisi hastalığı, erken teşhis edilip tedavi edilmediği takdirde önemli komplikasyonlara neden olabilir. Bu nedenle, Akdeniz anemisi hastalığından şüphelenen bireylerin derhal bir sıhhat uzmanına başvurması öneriyorum.”
Prof. Dr. Serdar Ceylaner, Akdeniz anemisi hastalığının azaltılması için aşağıdaki tedbirleri sıraladı:
- Genetik danışmanlık: Akdeniz anemisi hastalığı, genetik bir hastalıktır ve kalıtsal özelliklerle ilgilidir. Bu nedenle, Akdeniz anemisi taşıyıcılığı riskinin kıymetlendirilmesi ve ailelerin genetik danışmanlık alması kıymetlidir. Genetik danışmanlık, akraba evliliği üzere risk faktörlerinin belirlenmesi ve hastalığın nasıl önlenebileceği konusunda bilgi verir.
- Tarama programları: Akdeniz anemisi hastalığı, bebeklik devrinde tespit edilebilir. Yenidoğan tarama programları, Akdeniz anemisi hastalığının erken teşhis edilmesini sağlar ve tedavi sürecinin daha erken başlatılmasına yardımcı olur.
- Düzenli kan bağışı: Akdeniz anemisi hastaları, kan nakli yahut transfüzyon yoluyla tedavi edilirler. Bu nedenle, nizamlı kan bağışı yapmak, Akdeniz anemisi hastalarının hayatta kalma talihini artırır. Ayrıyeten, kan bağışı yoluyla Akdeniz anemisi taşıyıcılığı olan bireylerin tespit edilmesi de mümkündür.
- Eğitim programları: Akdeniz anemisi hastalığı hakkında bilgi sahibi olmak, hastalığın önlenmesi ve denetim altına alınması için değerlidir. Toplumda, bilhassa akraba evliliği yoluyla Akdeniz anemisi hastalığının yaygın olduğu bölgelerde, eğitim programları düzenlenmeli ve bilgilendirici malzemeler hazırlanmalıdır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
