BESİN ZEHİRLENMESİNDE BU BELİRTİLERE DİKKAT!
Yaz sıcaklarının her geçen gün arttığı şu günlerde en çok sıhhat açısından dikkat edilmesi gerekenler listesinde besin zehirlenmesi birinci sıralarda yer alıyor. Çünkü artan ısı, mikropların üremesi için gereken koşulları daha elverişli hale getiriyor. Bu mikropların ürediği besinlerin tüketilmesiyle yaşanan besin zehirlenmeleri bilhassa kronik hastalığı olan, çocuklar, yaşlılar ve gebeler için büyük risk taşıyor, hatta ölümcül sonuçlara yol açabiliyor. Sıhhat Bakanlığı, her yıl yaklaşık 6 milyon kişinin bu sorunu yaşadığını belirtiyor.
Acıbadem Taksim Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Edvin Murrja, besin zehirlenmesine yol açan mikroba nazaran belirtilerin farklılık gösterdiğini vurguluyor ve “Yalnızca belirtilerin çeşitleri değil, belirtilerin görülme müddeti de değişir. Bazen besinin bedene alınmasından sonraki birkaç saatte görülebilen belirtiler bazen günler sonra ortaya çıkabiliyor. Lakin esas belirtilerin bulantı, kusma, karın ağrısı, ishal (su üzere yahut kanlı) ve ateş olduğunu söyleyebiliriz” diyor.
İyi temizlenmeyen ve yeterli pişirilmeyen besinler zehirleyebilir!
Dr. Edvin Murrja, besin zehirlenmesine yol açan virüs ve bakterilerin tek bir tip olmadığını, norovirüs yahut rotavirüs üzere virüslerin yanı sıra salmonella, E.coli üzere bakterilerin yahut küçük kurtlar üzere parazitlerin de enfeksiyona yol açabileceğini söz ediyor. Enfeksiyon etkenlerinin besinlere bulaşma yollarını ise şöyle sıralıyor:
- Besinleri hazırlayan kişi hastaysa elleri aracılığıyla yiyeceklere bulaştırabilir.
- Uygun olmayan şartlarda saklanan yiyeceklerdeki mikroplar el ya da yeme yoluyla beşere geçer.
- Besinler uygun yıkanmadıysa ya da üzerlerindeki bakteriler ölene kadar pişirilmediyse hastalık oluşturabilir.
- Yiyeceklerin hazırlanmasında kullanılan kesme tahtası yahut bıçaklar düzgün temizlenmediyse yiyeceklerdeki mikrop başkalarına de bulaşabilir.
“Belirtiler birkaç saatte de görülebilir birkaç gün sonra da”
İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Edvin Murrja, besin zehirlenmesine yol açan etkenlere nazaran belirtilerin farklılık gösterdiğine dikkat çekiyor ve “Bazen besinin bedene alınmasından sonraki birkaç saatte görülebilen belirtiler bazen günler sonra ortaya çıkabiliyor. Fakat esas belirtilerin bulantı, kusma, karın ağrısı, ishal (su üzere yahut kanlı) ve ateş olduğunu söyleyebiliriz. Az olarak da görme bozukluğu, sersemlik, eller ve kollarda uyuşma, karıncalanma üzere nörolojik bulgular da olabilir” diyor.
Bu şikayetler varsa çabucak hastaneye gidin!
Peki, ne vakit sıhhat kuruluşuna başvurmak gerekir? Çocuk, yaşlı, gebe yahut kronik hastalığı olan bireylerin derhal hastaneye gitmesi gerekiyor. Bahsi geçen risk kümesinde yer almayan bireylerin ise şu belirtilerin görülmesi halinde ivedilikle hastaneye gitmesi tavsiye ediliyor: “Ateş 38.5 ve üzerindeyse; günde 6’dan fazla tuvalete gitmek gerektiyse; dışkıda kan varsa; karın ağrısı çok şiddetliyse; sıvı kaybına karşın iştah yoksa; yorgunluk, ağız kuruluğu, kas krampları, koyu renkli idrar üzere susuzluk belirtileri geliştiyse”.
Genellikle birkaç günde tedavi sonuç veriyor
Besin zehirlenmesi tanısı konulması için, doktor belirtileri ve hastanın bir hafta içinde tükettiği besinleri inceliyor. Tansiyon, nabız, ateş ve kilo bedellerine bakılıyor, gerekli görülürse kan ve dışkı testi yapılıyor. Bedende sıvı eksikliği varsa destek ediliyor ve belirtilere yönelik tedavi planlanıyor. Besin zehirlenmesinde nadiren antibiyotik gerekiyor. Hangi etkenden etkilenildiği bilinmese bile zehirlenme olaylarında hasta ekseriyetle birkaç gün içinde tedaviye yanıt verip düzgünleşiyor.
İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Edvin Murrja, besin zehirlenmesi durumunda yapılması gerekenler hakkında şu bilgileri verdi:
Sık sık ve bol suda yıkayın
Elleri sık sık yıkamak çok değerli. En az 20 saniye yıkanmalı ve kesinlikle uygun bir sabun kullanılmalı. Ellerin kesinlikle yıkanması gereken durumların başında ise şunlar geliyor: Tuvalete gittikten sonra, bebek bezini değiştirdikten yahut hayvanlarla temas ettikten sonra… Uygun yıkanması gerekenlerin başında tencere, tava, çatal ve kaşık üzere yiyecek materyalleri de geliyor.
Buzdolabı sıcaklığını denetim edin
Yazın buzdolabının sıcaklık ayarını denetim edin. Yiyecek ve içeceklerin bozulmaması için buzdolabının 4 derece ve onun altında olmalı. Dondurucu kısmının sıcaklığı ise en az -18 derecede tutulmalı.
Çiğ yiyeceklerden uzak durun
Edvin Murrja, bilhassa az pişmiş ve çiğ yiyeceklerin enfeksiyon etkenlerinin süratlice üreyebileceği bir ortam olduğunu belirterek nelere dikkat etmemiz konusunda şu bilgileri veriyor:
- Az pişmiş seviyorsanız bile, yazın az pişmiş etlerden uzak durun. Kaynatma ya da buharda uzun müddet pişirme sistemini tercih edebilirsiniz.
- Pişirdiğiniz yemekleri oda sıcaklığına gelir gelmez, buzdolabına koyun.
- Çiğ etlerin hazırlanması ve saklanması sırasında başka yiyeceklerle temas etmemesi gerekir. Çünkü, temas ziyanlı bakteri ya da virüs üzere etkenlerin bulaşmasına neden oluyor.
- Çiğ ya da yarı çiğ etleri keserken kullandığınız bıçak, kesme tahtası ve maşa üzere aletleri temizlerken etrafa su sıçramamasına itina gösterin. Çünkü bu yiyeceklerdeki enfeksiyon etkenleri suyla birlikte etrafa ve orada yapılacak yiyeceklere bulaşabilir.
- Pastörize ya da kaynatılmış süt kullanın. Çiğ süt içmeyin, çiğ süt ile yapılmış dondurma ve bilhassa yumuşak peynir tüketmeyin.
Meyve ve zerzevatları âlâ yıkayın
Yazın bol ölçüde tüketilen zerzevat ve meyvelerin çok âlâ yıkanması, hatta sirkeli suda bekletilerek temizlenmesinin faydalı olacağını belirten İç Hastalıkları Uzmanı Edvin Murrja şunları söylüyor:
- Meyve ve zerzevatları bol suda ve akar suda yıkayın. Bir kaba doldurulmuş suda yıkamak düzgün temizlenmesi için kâfi değildir. Ayrıyeten marul üzere güç yıkanan besinleri, sirkeli suda bekletmekte fayda var.
- Salata materyallerinin uygun yıkanması kadar, yapıldıktan sonra üstü açık ve oda sıcaklığında bekletilmemesi çok kıymetli. Bekleyen salatalık, riskli olabilir, yemeyin!
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
