Bipolar efektif bozukluğun toplumun yaklaşık yüzde 1’inde görüldüğünü belirten uzmanlar, bozukluğun ortaya çıkışında genetik risk faktörlerinin çok yüksek olduğunu söylüyor. Bipolar bozukluğun manik ve depresif devirlerinin olduğunu aktaran Psikiyatri Uzmanı Dr. Erman Şentürk, özellikle manik devirde hem kişi hem de ailesi için kriz ortamı oluşabileceği ihtarında bulunuyor: “Bazen manik periyoda takip edilme, etraftan ziyan görebileceği, etraftan kendisine bildiri verildiği ve kendiyle uğraşıldığı üzere psikotik niyetler de eşlik edebiliyor.”
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Feneryolu Tıp Merkezi Psikiyatri Uzmanı Dr. Erman Şentürk bipolar bozukluk hakkında açıklamalarda bulundu ve bipolar bozukluktan mustarip bireylerle aileleri için ikaz ve tekliflerini sıraladı.
Toplumun yaklaşık yüzde 1’inde görülüyor
Bipolar efektif bozukluğunu, ‘genellikle bayanlarda ve erkeklerde eşit oranda gözlemlenen, toplumun yaklaşık yüzde 1’inde görülen, birinci atağının başlangıç yaşı 20-25 yaşa denk gelen, bayanlarda daha çok depresif halin, erkeklerde daha yüklü manik atakların görüldüğü psikiyatrik bozukluk’ olarak tanımlayan Psikiyatri Uzmanı Dr. Erman Şentürk, bu bozukluğun ortaya çıkışında genetik risk faktörlerinin çok yüksek olduğunu kaydetti.
Manik ve depresif periyotları var
Bipolar efektif bozukluğun manik ve depresif periyotlarla seyrettiğine dikkat çeken Dr. Erman Şentürk, “Manik periyotlarına baktığımız vakit ekseriyetle zihinsel ve fizikî çok aktivite kelam hususudur. Buna his durumda çok yükselme ve kimi dezorganize davranışlar eşlik eder. Olağandan çok daha az uyku ölçüsü, uyku gereksiniminde azalma buna karşın çok enerjik olma, çok hareketlilik, kişinin kendisine olan özgüveninde artış, sonuçlarından emin olamadığı hareketlerde bulunma, bir ekip dürtüsel davranışlar, riskli davranışlar, süratli otomobil kullanma, çok para harcama, gereksiz eserleri satın alma, riskli cinsel davranışlar, cinsel istekte artışlar üzere durumları içerir.” açıklamasında bulundu.
Şentürk, depresif devirlerde ise çok çökkünlük, isteksizlik, mutsuzluk, hiçbir şeyden keyif alamama, evvelden ilgi duyulan şeylere hiçbir formda ilgi duyulmaması, bitkinlik hali, etraf ile olan irtibatta azalma, suçluluk ve pişmanlıklar, intihar fikirleri, uyku ve iştah değişiklikleri üzere durumların sıklıkla görüldüğünü belirtti.
En büyük neden genetik
“Bipolar efektif bozukluğun ortaya çıkmasına neden olan durumlara bakıldığında en çok genetik etmenlerle karşılaşıyoruz.” diyen Şentürk, kelamlarına şöyle devam etti:
“Bipolar efektif bozukluğu olan bireylerin yaklaşık 3’te 2’sinin ailelerinde bipolar efektif bozukluk hikayesi olduğunu biliyoruz. Yeniden birebir vakitte gerilimli olaylar, ekonomik sorunlar, aile sorunları, toplumsal sorunlar ya da geçmişte yaşanan kimi fizikî ya da cinsel travmalar da bipolar efektif bozukluğun ortaya çıkmasına sebep olabiliyor.”
Görülebilecek psikotik durumlara karşı aileler dikkatli olmalı
Bipolar efektif bozukluğun, bilhassa manik devirlerinde hem kişi hem de ailesi için kriz ortamı yaratabileceğine değinen Şentürk, “Manik periyotlarında kişinin yaşadığı ruh halinin bilhassa aile tarafından erken periyotta gözlemlenebilmesi ve profesyonel takviye alınması çok değerli. Bazen genel devirlerine birtakım psikotik durumlar da eşlik edebiliyor. Psikotik belirtilerin ortasında; takip edilme, etraftan ziyan görebileceği, etraftan kendisine bildiri verildiği ve kendiyle uğraşıldığı üzere kanılar yer alabiliyor.” ikazında bulundu.
Normal günlük rutinlere devam etmeleri öneriliyor
Kişinin his durum stabilizasyonunda olumlu toplumsal alakalar, etrafla olan temasların sıkılaştırılması, hobi ve aktivitelere kâfi vakit ayrılmasının kıymetli bir yere sahip olduğunu vurgulayan Psikiyatri Uzmanı Dr. Erman Şentürk, “Bipolar efektif bozukluk olan hastaların, bilhassa uyku ölçüsüne ve uyku nizamına çok değer veriyoruz. Bilhassa aile üyelerinin uyku nizamını, uyku saatlerini ve uyku ölçüsünü gözlemlemesine kıymetle öneriyoruz. Tekrar bu bireylerin nizamlı beslenme, tertipli idman ve aktivite ile olağan bireyler gündelik hayatına nasıl devam ediyorsa o biçimde devam etmelerini öneriyoruz.” biçiminde konuştu.
İlaçların yanında psikoterapi de önemli
Bipolar efektif bozukluğun tedavisinde ilaç tedavisinin değerli bir yere sahip olduğunu aktaran Şentürk, “İlaç tedavilerinde de bizim en sık kullandığımız casuslar; his, durum düzenleyici casuslardır. His, durum düzenleyici casuslar yalnızca kişinin atak devirlerinde değil, ataklar ortası olağan devirlerde de kullanılır. Manik atakta his durum düzenleyiciler tek başına kâfi olmayabiliyor. Bunun yanına antipsikotik ya da benzodiazepin kümesi ilaçlar ekleyebiliyoruz. Depresif ataklarda ise his durum düzenleyicilere ek olarak antidepresanlardan yararlandığımız oluyor.” dedi.
Sadece ilaç tedavisinin birtakım durumlarda kâfi olmayabileceğini söyleyen Şentürk, Kişinin gündelik hayata adaptasyonu, bilhassa kişinin aileyle olan ilgileri, ahengi, etrafla olan alakasını daha da düzenleyebilmek ismine tıpkı vakitte kişinin psikoterapi almasını da değerle önerdiklerini belirtti.
Manik devirde kişinin yaratıcılığı artabiliyor
Hem tarihî sürece hem günümüze bakıldığında, bipolar efektif bozukluğun birtakım sanatkarlarda da gözlemlendiğini kaydeden Psikiyatri Uzmanı Dr. Erman Şentürk kelamlarını şöyle tamamladı:
“Bipolar efektif bozukluğun bilhassa manik devirlerinde, kişinin yaratıcılığında kıymetli ölçüde artış olabiliyor. Bunu çoklukla kişinin yaratıcı fikirlerinin, fikirlerinin artışına ve hızlanmasına bağlayabiliyoruz. Birebir vakitte o devirlerde his durumun daha ağırlaştığını, daha sevinçli, daha toplumsal, daha etkin, olağanın çok daha üzerinde enerjik olduğunu biliyoruz. Tarihî sürece baktığımız vakit Vince Van Gogh, Salvador Kolu, Francisco José de Goya Lucientes üzere bipolar bozukluğu olan çok kıymetli isimler var. Günümüzde Jim Carrey, Catherine Zeta Jones üzere kimi isimlerin de bipolar efektif bozukluğu hastalığından mustarip olduğunu biliyoruz.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
